👌 *दीक्षाभुमी की धम्म देसना (?) : इंजी.‌ पी. एस.‌ खोब्रागडे से लेकर फिल्मी नाचा - गगन मलिक  तक ...!*

    *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* नागपुर १७

राष्ट्रिय अध्यक्ष, सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल

मो. न. ९३७०९८४१३८ / ९२२५२२६९२२

       अब हमारा धम्म क्षेत्र भी व्यवसाय का और राजनीति का एक केंद्र हो गया है. वही हमारे राजकिय नेता अपनी राजनीति का मंच छोडकर, *"धम्म पीठ"* पर आना, *"क्या हम इसे अच्छा संकेत माने या धम्म के पावन क्षेत्र मे, राजनीति के गंधेपण का शिरकाव ?"* यह तो वक्त ही बतायेगा. मैने जितनी भी जागतिक एवं राष्ट्रिय स्तर पर धम्म परिषद ली है, *किसी भी राजनेता को मंच पर स्थान नही दिया.* जब मैने सन २००६ में, "पहिली जागतिक बौध्द परिषद" ली थी, तब रिपब्लीकन नेता *रा. सु.‌ गवई साहेब* का मुझे फोन था. तब मैने उन्हे परिषद में आप का स्वागत है, परंतु मै आप को *"धम्म पीठ"* पर, निमंत्रीत नही कर पाऊंगा, यह स्पष्ट कहां था. सदर परिषद में *"रिपब्लीकन स्टुडंट फेडरेशन"* के राष्ट्रिय अध्यक्ष *प्रा.‌ अशोक गोडघाटे जी"* इन्होने उपस्थित रहकर, व्ही. आय. पी. लाईन में बैठकर, सदर परिषद में उपस्थित वक्ताओं के भाषण सुने. *प्रा. गोडघाटे सर के इस नैतिकता* की, हमे निश्चित रुप से सराहना करनी चाहिये.

     आज की मिडिया में, हमारे मित्र *इंजी.‌ पी.‌ एस.‌ खोब्रागडे* इनकी, "गगन मलिक फाऊंडेशन" द्वारा दीक्षाभूमी नागपुर पर ७ अप्रेल २०२२ को आयोजित, *"धम्म देसना"* की वह पत्र परिषद की वार्ता पढी है. वैसे *इंजी.‌पी. एस.‌ खोब्रागडे* यह *"मेरे द्वारा"* आयोजित *"जागतिक बौध्द परिषद"* में जुडे हुये थे.‌ और वे मुझे कहते भी रहे कि, *"सर, आप धम्म क्षेत्र में आज हमारे सब से वरिष्ठ हो."* प्रा.‌ खोब्रागडे ने मुझे वर्धा रोड, ऊरुवेला कोलोनी का *"डॉ. आंबेडकर सभागृह"* हर धम्म परिषद में, वह मुफ्त में उपलब्ध भी करा दिया है. इस के साथ ही, भारत सरकार के रेल्वे मंत्रालय मे सचिव पद पर कार्यरत एवं मेरे परम मित्र *इंजी. विजय मेश्राम* इन्होने कई बार *"दि बुध्दा और उसका धम्म"* यह किताबें मुफ्त में, उपलब्ध करायी है. मेरे कार्यक्रम के लिए, सिव्हिल लाईन्स का *"रेल्वे सभागृह "* भी उपलब्ध कराया है. परंतु मुझे दु:ख तब हुआ तब की, इंजी. खोब्रागडे इन्होने *महाठग - नितिन गजभिये* के साथ मिलकर, वे धम्म कार्य कर रहे है. धम्म देसना की न्युज पढकर, बहुत से लोगों के मुझे फोन आये. किसी का बडा आक्रोश था कि, ड्युटी समय में इंजी. खोब्रागडे के वो एक *"गंभिर केस"* उजागर करे.‌ और बहुत कुछ कहा गया.‌  मेरा उनको उत्तर था कि, कोई भी व्यक्ति आज *"पुर्णत: चारित्र संपन्न"* नही होता. परंतु उस चारित्र पालन का जादा से जादा अनुपालन करे...! *महाठग - नितिन गजभिये* इस से बहुत परे है.‌ और *गगन मलिक* यह परदे के पिछे का सुत्रधार...!

      इंजी.‌पी. एस.‌खोब्रागडे इन्होने अब *"ओखली सर डाला हो तो, उन्हे तो वह भोगना ही पडेगा...!"* उन्हे आंबेडकरी जनता को अब यह स्पष्ट रूप से बताना होगा कि, *"नितिन गजभिये यह महाठग नही है. वो बहुत ही चारित्रवान / लफडे से अलिप्त / प्रामाणिक / धम्म का बडा निष्ठावान व्यक्ति है."*  इसके साथ ही, इंजी. खोब्रागडे को जनता के सामने, यह भी स्पष्ट बताना होगा कि, गगन मलिक / महाठग नितिन गजभिये यह जोडी, *"३ फुट की बुध्द की मेटल मुर्ती रु.‌ ४०,०००/- और ६ फुट की मेटल मुर्ती रु. ७०,०००/-"* यह सौदागिरी नही कर रहे है, उस में उसमें कोई *"हेराफेरी"* नही है. और सामाजिक दायित्व पेश करे. कस्टम के खर्च चार्ज / मुंबई से नागपुर का ट्रांसपोर्ट खर्च / जी.‌एस. टी. / अन्य आदी के *"सभी के सभी खर्च के बिल"*, समस्त *"आंबेडकरी जनता"* के सामने खुले मन से पेश करे. *महाठग - नितिन गजभिये* इसने महाराष्ट्र शासन के साथ, दो करोड / चवदा लाख नव्वद हजार यह *"धोकादारी"* नही की है.‌ प्लॉट बेचने में, नितिन गजभिये यह बहुत चारित्रवान व्यक्ति है...? वो बहुत ही अच्छा इंसान है. *गगन मलिक* का इस अनैतिक व्यवहार में, कोई भी संबंध नही है...!

     अंत में, अगर इंजी. पी. एस. खोब्रागडे की यह वकालत *"धम्म देसना"*  में उपस्थित होने वाले, हमारे मित्र डॉ. नितिन  राऊत / भीमराव आंबेडकर / भदंत आर्य नागार्जुन सुरई ससाई / भदंत ग्यानज्योती महाथेरो / भदंत महापंथ / भदंत सत्यजीत / कांग्रेस चे नाना पटोले / रिपब्लीकन नेते - एड.‌ सुलेखा कुंभारे / प्रा.‌ जोगेंद्र कवाडे / राजेंद्र गवई / आंबेडकरी परिवार - आनंदराज आंबेडकर आदी सभी मान्यवर उपस्थित होने के कारण - अगर कल उन संबधीत विभागों‌ की ओर से, यह निर्णय आया कि, *"नितिन गजभिये यह महाठग है."*, तब वे सभी के साथी यह कभी नही कह नही सकते है कि, *"उन्हे यह विषय तो बिलकुल मालुम नही था."* क्यौं कि, वह पोष्ट मिडिया में प्रकाशित हो चुकी है.‌ अब तो केवल ७ अप्रेल २०२२ को, सुबह ११ बजे का इंतज़ार है.‌ क्या आंबेडकरवादी इसको बडा झटका देंगे ? जय भीम...!

* * * * * * * * * * * * * * * * * * 

(नागपुर, दिनांक ३१ मार्च २०२२)

 ✍️ *प्रा.‌ डॉ. यशवंत मनोहरांनी शेवटी स्वत:ला इहवादी साहित्यिक मानले....?*

    *डॉ. ‌मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* नागपूर १७

राष्ट्रिय अध्यक्ष, सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल

मो. न. ९३७०९८४१३८ / ९२२५२२६९२२

       परवा फेसबुक मिडिया वर नामांकित असे साहित्यिक, *प्रा. डॉ. ‌यशवंत मनोहर* ह्यांच्या जन्म दिवसाची मी एक पोष्ट वाचली. सदर पोष्ट ही प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर ह्यांच्या कुण्या शिष्याची होती आणि त्या पोष्टमध्ये *प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर* ह्यांच्या नावाच्या मागे *"इहवादी साहित्यिक"* असा स्पष्टपणे उल्लेख होता. म्हणजे हे मानायला हवे की, माझे कथन अगदी सत्य झाले.‌ कारण प्रा. डॉ. मनोहर हे आंबेडकरवादी साहित्यिक कधीचं नव्हते, ही स्विकार्हता त्यांनी मान्य केली काय ? त्यांच्या लिखाणात हा शुध्द *"व्यवसायवाद"* असायचा. "ते केशवसुत सांगायचे. कार्ल मार्क्स सांगायचे. महात्मा ज्योतिबा सांगायचे. रमाई सांगायचे. आणि तर‌ कधी ते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ही सांगित असत." त्यांची विशेष अशी कुठलीचं बांधिलकी नव्हती. आणि समाज हा त्यांना *"आंबेडकरी साहित्यिक / विचारवंत"* असे म्हणुन चांगला सन्मान देत असायचा. त्यांना आमच्या मंचावर बोलावले जाणे, हे विशेष असायचे. आता आमचा भ्रम दुर झाला, हे एका अर्थी बरे झाले.

    *प्रा.‌‌ डॉ. यशवंत मनोहर* ह्यांची ओळख "आंबेडकरी साहित्यिक / विचारवंत" म्हणुन *"बुध्द - आंबेडकरी साहित्यातील"* हे पर्व आता संपलेले आहे. आमचे मित्र / माजी सनदी अधिकारी *इ.‌ झेड.‌ खोब्रागडे* ह्यांनी *"संविधान साहित्य"* ह्या नावाने अलग अशी दुकानदारी उघडण्याच्या *"असफल प्रयत्न"* केल्यामुळे, त्याची फलश्रृती म्हणुन त्यांना *"बुध्द - आंबेडकरी"* ही बिरुदावली द्यायची काय ? ह्याचा ही साक्षमोक्ष होणे, हे गरजेचे आहे. नामांकित (?) कवि / आमचे मित्र *लोकनाथ यशवंत* ह्यांनी तर *"आंबेडकरी साहित्याची"* बांधिलकी नाकारलेली आहे. वा त्याने स्वत: ला *"वादीहिन साहित्यिक"* म्हणवुन घेण्यास धन्यता मानलेली आहे. विवादीत साहित्यिक *शरणकुमार लिंबाळे 'दलित'* ह्यांना तर *"सरस्वती पुरस्कार"* हा फार मोलाचा दिसतो आहे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांच्या *"बाविस प्रतिज्ञा"* त्यांनी नाकारल्याचे हे प्रतिक आहे.‌ त्यांची प्रेरणा *"दलित साहित्य"* हे आहे. दुसरे विवादीत साहित्यिक *प्रा.‌रावसाहेब कसबे* ह्यांनी तर मोहनदास करमचंद गांधी ह्यांच्या विचाराची कास धरलेली आहे.‌ अर्थात प्रा. कसबे ह्यांना *"गांधीवादी साहित्यिक"* असे म्हटल्यास ते अतिशयोक्ती होता कामा नये...!

    माझा जिवलग असा मित्र *प्रा. डॉ. प्रदीप आगलावे* (आता ?) हा *बुध्द - आंबेडकरी साहित्यिक"* आहे काय ? हा संशोधनाचा विषय आहे. ‌कारण त्यानी लिहिलेली बरीच पुस्तके ही *"समाजशास्त्र अभ्यासक्रम"* ह्या विषयाची निगडीत आहेत. आणि ती बरीच पुस्तके ही नामांकित समाजशास्त्रज्ञ ह्यांची *"कॉपी - पेस्ट"* ह्या प्रकारातील आहेत.‌ प्रा. आगलावे ह्यांचा *"समाजशास्त्रज्ञ"* म्हणुन कुठलाही नविन‌ शोध नाही. वा कुठली अशी नविन समाजशास्त्रीय *"थेअरी"* सुध्दा नाही. ‌प्रदिप ह्याचे *"धर्मांतर"* संबधातील पुस्तक हे इतिहास स्वरुपाचे पुस्तक आहे. "आंबेडकरी साहित्य" संदर्भात प्रदिपचे भरीव लिखाण दिसुन येत नाही. महाराष्ट्र शासनाच्या *"डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर साहित्य प्रकाशन समिती"* वरील *"सदस्य सचिव"* ह्या पदावर तो आता कार्यरत असुन, *"३ १ जनता"* ह्या खंडाच्या नुकत्याच केलेल्या प्रकाशनात, त्याच्यावर *"गैरकायदेशीर / नियमबाह्य / अधिकार क्षेत्र बाहेरील त्याने काम केले असल्याचे"* आरोप करण्यात आला आहे. प्रा. आगलावे ह्याचे बालपण आणि विद्यार्थी जीवन हे ज्यादातर *"सेवाग्राम आश्रमात"* गेलेले आहे. घरच्या *आर्थिक* परिस्थितीमुळे सेवाग्राम आश्रम ट्रस्टींनी प्रदीपला आश्रमात एक कमरा राहाण्यास / अभ्यासाला दिलेला होता. प्रदीपच्या *"बाल विद्यार्थी जीवनात पुर्णत: गांधीवादीचा खुप प्रभाव"* होता. खादीचे कपडे घालणारा प्रदिप मी बघितला आहे. पुढे नागपुरात तो आमच्या संपर्कात आल्यावर प्रदिप हा आजचा प्रदीप दिसतो आहे. *हे सत्य प्रदीप नाकारू शकत नाही.* कारण मी तेव्हा प्रदीपचा एकमेव जवळचा असा मित्र होतो.‌ आणि दुसरा जिगरी मित्र म्हणजे *एड.‌ मिलिन्द बनसोड.* तो नंतर उपजिल्हाधिकारी म्हणुन‌ निवृत्त झाला.

    *"जागतिक (?) आंबेडकरवादी (?) साहित्य महामंडळ (?)"* असे केवल नाव धारण केल्यामुळे, सदर *"जागतिक दर्जा"* हा प्राप्त होत नसतो, हा भ्रम दीक्षाभुमीवर दिनांक २७ मार्च २०२२ रोजी आयोजित *"साहित्य मंडाळाच्या आठव्या वर्धापन दिन"* निमित्ताने, महामंडळाचे स्वयं घोषित जागतिक (?) अध्यक्ष *दिपक खोब्रागडे* आणि महासचिव *सुजित मुरमाडे* ह्यांचा तो भ्रम नक्कीच दुर झालेला असावा. महाराष्ट्र तसेच बाहेर राज्यातील तमाम *"नामवंत आंबेडकरी साहित्यिक मंडळींनी सदर तथाकथित अशा साहित्य परिषदे पासुन दुर अंतर"* ठेवलेले होते. सदर महामंडळाचा *"पुरस्कार"* हा त्या मान्यवरांनी ठोकारला होता. जागतिक / राष्ट्रिय दर्ज्याचे कुणीही *"आंबेडकरी /शोषित - पिडित वर्गाची बांधिलकी स्विकारणारे नामवंत तसेच विचारशील साहित्यिक"* "प्रमुख अतिथी" म्हणुन उपस्थित नव्हते. शेवटी हवसे - गवसे ह्यांना *"राष्ट्रिय / राज्य स्तरीय पुरस्कार"* देवुन, *"बिगर आंबेडकरी साहित्यिकांच्या"* उपस्थितीत सदर परिषद कशी तरी घेवुन तिचा समारोप केला

      *"आंबेडकरी साहित्य"* ह्या विषयावर कुठलीही चर्चा ही सदर परिषदेत झालीच नाही. अध्यक्षीय भाषण करतांना जागतिक मंडळाचा अध्यक्ष (?) *प्रा. दिपक खोब्रागडे* हा पहिला वर्गाचा विद्यार्थी बोलत असतो, अगदी तसा दिपक खोब्रागडे हा बोलुन गेला. जागतिक अध्यक्ष (?) स्तरावर प्रा. दिपक खोब्रागडे ह्याचा *"पेहराव"* असायला हवा, तो सुध्दा नव्हता. आयोजन समितीच्या चेह-यावर *"आनंद "* हा नव्हताचं. केवळ नैराश्य हे दिसत होते. *संचालन* सुरुवात ही थोडी बरी होती. नंतर तर ती खट्याळवाणी होती. प्रा. दिपक खोब्रागडे हा जर *"माझ्या आयोजनातील परिषदेत सहभागी"* झाला असता तर, त्याला *"जागतिक दर्जाची परिषद"* ही कशी असते, हे शिकता आले असते.‌ नुकतीच कोरीयाच्या समन्वयातुन मी घेतलेली "ऑन लाईन"  *"जागतिक शांती परिषद"* ही खोब्रागडेनी बघितली असती तर, त्याला *"आंतरराष्ट्रिय परिषद"* घेण्याचा अनुभव शिकता आला असता. *"संचालन"* कसे असायला हवे ? हे सुध्दा कळलेे असते. दिपक खोब्रागडे ह्याच्या जागतिक परिषदेचे संचालन मात्र मराठीमध्ये झाले. कुठलीही *"जागतिक आंबेडकरी साहित्य परिषद"* घेण्याकरीता *"सर्व आंबेडकरी साहित्याचे व्हिजन"* समजुन घेणे, हे फार गरजेचे आहे. *"जागतिक स्तरावरील शोषित / पिडित वर्गाच्या साहित्याचा"* अभ्यास असायला हवा.*"राष्ट्रिय आणि प्रादेशिक आंबेडकरी साहित्य"* संदर्भात ही अभ्यास असायला हवा. साहित्य संदर्भात बरेच काही सांगता येईल. हा *"बौध्दीक वा वैचारिक अभाव"* माणसाच्या विकासातील फार मोठा अडसर असतो.‌ आणि मैत्रीपुर्ण संबंंध जोपासणे हे ही गरजेचे आहे. इतके समजुन घेतले तरी पुरे...!!!! जय भीम.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * *

(नागपूर, दिनांक २७ मार्च २०२२)

 ✍️ *इ. झेड. खोब्रागडे ह्यांची चवदा तास ही अभ्यासाची मागणी बनाम आंबेडकरी मिशन दिशा - दशा आणि अवदशा...?*

   *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* नागपूर १७

एक्स व्हिजिटींग प्रोफेसर, युनिवर्सिटी ऑफ डॉ. ‌आंबेडकर सोसल सायन्स, महु (म.प्र.)

राष्ट्रिय अध्यक्ष, सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल

मो. न. ९३७०९८४१३८ / ९२२५२२६९२२

     माजी सनदी अधिकारी आयु. *इ. झेड. खोब्रागडे* ह्यांचा *"चवदा तास अभ्यास : विकासाचा ध्यास"* हा लेख अमरावती मधुन निघणा-या‌ एका दैनिकातील काल माझ्या वाचनात आला. आणि *इ.‌ झेड.‌ खोब्रागडे* ह्यांनी महाराष्ट्र सरकारला, सदर अभियान राबविण्या संदर्भात एक आग्रही पत्र पाठवुन‌, ती मागणी केली आहे. सदर मागणी शासन मान्य करणार काय ? हा मुद्दा थोडासा बाजुला सारुन, सदर मागणी ही *"आंबेडकरी मिशनच्या जडण घडणीला सशक्त करणारी आहे / असणार काय ?"* ह्या प्रश्नाचा मी विचार केला. कारण मागिल दशकातील स्मृतीशेष *वामनराव गोडबोले / मा. डो.‌ पंचभाई / तु. ग. पाटील / ह.‌ मो.‌ मजगौरी / वि. रा. वाशिमकर इ.* ह्यांचा कालखंड हा आंबेडकरी चळवळीच्या दृष्टीने फार मोलाचा होता. तशी माझी तिन - चार वेळा वामनराव गोडबोले ह्यांच्यासोबत, एक वेळा मा. डो. पंचभाई ह्यांच्यासोबत तर बरेच वेळा वि. रा. वाशिमकर ह्यांच्यासोबत माझी प्रत्यक्ष भेट ही झालेली आहे. धम्मावर मी त्यांच्या सोबत बरीच चर्चा केली आहे.

     *"रिपब्लीकन स्टुडंट फेडरेशन"* (RSF) ह्या राष्ट्रिय संघटनेचे *वि. रा. वाशिमकर* हे "राष्ट्रिय अध्यक्ष" होते. आणि आंबेडकरी विद्यार्थी चळवळीवर ह्यांच्या सोबत माझी नेहमी चर्चा होत असे.‌ कधी कधी तर ते मला आपल्या वेदना ही सांगित असत. *ह. मो. मजगौरी* हे माझ्या आईचे सख्ये आते भाऊ.‌ ते भारत सरकारच्या एका आयोगावर ही सदस्य म्हणुन‌ कार्यरत होते.‌ आणि मजगौरी साहेबांचा संबध हा *"दि बुध्दीस्ट सोसायटी ऑफ इंडिया"* (TBSI) ह्या परम पुज्य डॉ. आंबेडकर ह्यांच्या संस्थेसोबत आहे. ते TBSI च्या अकरा लोकांच्या ट्रस्टीमध्ये होते. त्यांनीच *"भारतीय बौध्द महासभा"* ह्या संघटनेची सुधारीत स्कीम लिहिली. ह्याचा मी साक्ष आहे. कारण संस्थेचे राष्ट्रिय अध्यक्ष *डॉ. स. वि. रामटेके* हे हरिश मो. मजगौरी साहेबासोबत महिण्यातुन एक - दोन‌ वेळा माझ्या घरी येत असत. आणि माझ्या *"स्टडी रुममध्ये"* त्यांची चर्चा मी नेहमी ऐकत असे. काही का असे नां, *"त्या आपल्या सर्व स्मृतिशेष मान्यवर मंडळींच्या आंबेडकरी चळवळी संदर्भात सत्य निष्ठा / समर्पण / प्रामाणिकता / भावना आणि त्याग हा वादातीत आहे."* आणि त्या सर्व मान्यवरां सोबत माझे काही विषयात वैचारिक मतभेद ही होते.‌ तरी ही त्यांचे मोठेपण हे आज ही मला मान्य आहे. त्यांच्या प्रती मला नितांत आदर ही आहे. त्यातील एक विवादाचा विषय म्हणजे *"१४ आक्टोंबर - धम्मचक्र प्रवर्तन दिन."* तर काहींच्या मते तो दिवस म्हणजे *"धम्मचक्र अनुवत्तन दिन."* तर काहींच्या मते तो दिवस म्हणजे - *"अशोका विजया दशमी"* हा दिवस होय.

     माझ्या मते डा. बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांच्या *"धम्म दीक्षा समारोह दिन"* हा *"अशोका विजया दशमी"* हाच असायला हवा. सन १९५६ ह्या वर्षी *अनायसे* त्या दिवशी दिनांक ही १४ आलेली असावी.‌ बुध्द काळात *"लुनार कँलेंडर"* नुसार तिथीची गणना होत असे.‌ तर आज *"सोलर कँलेंडर"* नुसार तिथीची गणना होत आहे.‌ सदर दोन‌ कँलेडर मधिल तिथीचा फरक लक्षात घेता, १४ ऑक्टोबर १९५६ रोजी *"तथागत बुध्द ह्यांच्या महापरिनिर्वाणाला २५०० वर्ष"* पुर्ण झालेले होते.‌  आणि *चक्रवर्ती सम्राट अशोक* ह्यांच्या *"कलिंग युध्दाच्या विजय"* ह्या दिवसाला *२००० वर्ष पुर्ण* झालेले होते. म्हणुन डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांनी त्या दिवसाची निवड केलेली असावी.‌ आणि ती सुध्दा *नागपूर* शहरात. अर्थात *"नाग बौध्द भुमीवर !"* मला वाटते आपण *"धम्म दीक्षा दिन"* हा दिवस *"अशोका विजया दशमी"* ह्या दिवशीचं साजरा करायला हवा. तरी पण *"१४ ऑक्टोबर"* ह्या दिवशी ही आपल्याला डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांना अभिवादन करण्यास हरकत घेण्याचे काहीचं कारण नाही.‌ आणि हा विवाद असाचं समापचाराने सोडविला जावा, असे माझे मत आहे. आणि *"प. पु.‌ डॉ. आंबेडकर दीक्षाभूमी स्मारक समिती"* सदर दिवशी जी सौतेला वागणुक ठेवीत आहे.‌ जसे - लवकर लाईट बंद करणे, लोकांना दीक्षाभूमीवरुन बाहेर काढणे, ह्या आचरणापासुन परावृत्त होणे गरजेचे आहे. त्या दिवशी लोकांकरिता सर्व सोई - सुविधा उपलब्ध करुन द्याव्यात, असे मला वाटते.

      स्मृतिशेष वामनराव गोडबोले / मा.‌ डो.‌ पंचभाई / तु. ग. पाटील ह्यांच्या काळातील *"१४ आकड्याच्या जुना विवाद"* आता हा आम्हाला संपवायला हवा. जसे - प. पु.‌ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे १४ वे रत्न आहेत.‌ जन्म तारीख ही १४ आहे.‌ आणि धम्म दीक्षा तारिख ही सुध्दा १४ आहे.‌ म्हणुन जर माजी सनदी अधिकारी आणि आमचे धम्म मित्र *ई. झेड.‌खोब्रागडे* हे महाराष्ट्र शासनाला *"१४ तास अभ्यास / १४ तास काम"* ही मागणी करीत असल्यास, ते आंबेडकरी समाजाला काय दिशा देत आहेत ? हा मुख्य प्रश्न आहे. *"आपली सशक्त आंबेडकरी चळवळ ही तळागळाला गेलेली आहे."* आपल्याला तिच्या बांधणी करिता लक्ष देणे, हे फार गरजेचे आहे. *"दीक्षाभूमी"* वरुन *"प्रशिक्षित कार्यकर्ता"* घडणीचे काम कसे होईल ? ह्यावर उपाय करायचा आहे. ‌"दीक्षाभूमी" ही आंबेडकरी चळवळीचे *"आंतरराष्ट्रिय केंद्र"* कसे बनेल ? हे प्रत्यक्षात आणायचे आहे.‌ *"शिस्तीचे पालन"* करणे, हे ही शिकायचे आहे. परम पुज्य डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांनी १ जुलै १९५६ रोजी प्रबंधक एस.‌एस. रेगे ह्यांच्या कुशल मार्गदर्शनाखाली मुंबई ला *"प्रशिक्षित कार्यकर्ता"* घडविणारी शाळा उघडलेली होती.‌ काही कारणामुळे ती शाळा बंद पडली. तशी शाळा आपल्याला नव्याने सुरु करावी लागणार आहे. *"राष्ट्रिय स्वयं सेवक संघ"* (RSS) ह्या कट्टरवादी ब्राम्हणी संघटन द्वारा महाल - रेशीमबाग ह्या केंद्रातुन *"कार्यकर्ता"* घडणीचे जे काम निरंतर सुरु आहे, आपल्याला ही त्याच प्रकारे आपले मिशन सुरु कसे होईल ? ह्यावर *"ब्लु प्रिंट"* तयार करावयाचा आहे. पण आम्ही कोणत्या दिशेने जात आहोत ???

      आमचे धम्म मित्र *ई. झेड. खोब्रागडे* ह्यांनी आंबेडकरी साहित्याला फाटा देवुन *"संविधान साहित्य"* नावाने अलग अशी दुकानदारी उघडण्याचा *"असफल प्रयत्न"* चालविला होता. सदर प्रयत्न *"माझ्या तिव्र आंदोलनामुळे"* तो सफल झालेला नाही. *"भारतीय संविधान"* हे अजिबात "Legal Book" (कायद्याचे पुस्तक) नाही. तर ते *"Legal Documents" (कायद्याचे दस्तावेज)* आहे. साहित्य मान्य नसेल तर साहित्याचा निषेध ही  केला जावु शकतो.‌ निषेध साहित्याची आपल्याला होळी ही करता येते. *"काय आपण लोक, भारतीय संविधानाची होळी झालेली (?) बघणार आहोत ?"* इ झेड खोब्रागडे ह्यांनी तर *"गांधीवादी संघटनेच्या"* आर्थिक मदतीने नागपुरला *प्रा. रावसाहेब कसबे* ह्यांच्या प्रमुख उपस्थितीत *"आंबेडकरी परिषद"* घेतली होती. रावसाहेब कसबे ह्यांनी तेव्हा *"आंबेडकरवाद्यांनी महात्मा गांधी ह्यांना समजुन घेणे गरजेचे आहे."* असे विधान केले होते. त्या विरोधात *मी* स्वत: एक लेख लिहुन, रावसाहेब कसबे / इ.‌ झेड.‌ खोब्रागडे ह्यांचा तिव्र निषेध केला होता. ‌*"जागतिक (?) आंबेडकरी (?) साहित्य महामंडळ" (?) ह्या खाजगी संस्थेचे स्वयं घोषित अध्यक्ष (?) *दिपक खोब्रागडे / सुजित मुरमाडे* ह्यांनी जातीयवादी असणारे *गिरिश गांधी* ह्यांच्या स्वागताध्यक्ष पदी आणि *प्रा. डॉ. ‌यशवंत मनोहर* ह्यांच्या अध्यक्षतेखाली *"प्रथम जागतिक आंबेडकरी साहित्य परिषद"* हे आयोजन जाहिर केले होते. सदर परिषदेच्या विरोधात *"माझा लेख"* हा सदर परिषद रद्द करण्यास कारणीभुत झाली.‌ आता पुन्हा *प्रा.‌ दिपक खोब्रागडे / सुजित मुरमाडे* ही जोडी तसा प्रयत्न करीत आहेत. त्यांचा तो प्रयत्न हानुन पाडण्याची जबाबदारी, ही तर आपण सर्वांची आहे. आमचे मित्र आणि प्रसिध्द (?) साहित्यिक *लोकनाथ यशवंत* हा आंबेडकरवादी शब्द नाकारुन, स्वत:ला *"वादीहिन कवि"* म्हणवुन घेत आहे. दलित साहित्यिक *शरणकुमार लिंबाळे* हा स्वत: *"सरस्वती नावाने पुरस्कार"* घेण्यास फार धन्यता मानीत आहे. प्रश्न असा की, *"जर बुध्दीवंत मान्यवर भरकटलेले असतील तर, समाजाला दिशा काय मिळणार ?"*

      माझा फार जिवलग मित्र *प्रा.‌ प्रदिप आगलावे* (आता ?) हा महाराष्ट्र शासनाच्या डॉ. ‌बाबासाहेब आंबेडकर साहित्य प्रकाशन समितीवर *"सदस्य सचिव"* ह्या फार मोठ्या पदावर नियुक्त झाला. आणि काही दिवसा आधी प्रदीप च्या *"फार मोठ्या प्रयासाने"* डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांचा *"३ - १ जनता"* हा खंड प्रकाशीत केल्याची बातमी मिडियात वाचण्यात आली. दलित पँथरचे नेते आणि आमचे मित्र *प्रकाश बनसोड* ह्यांनी *प्रा.‌ डॉ. प्रदिप आगलावे* ह्यांच्या सदर प्रसिध्दीच्या *"विरोधात एक तक्रार केल्याची"* बातमी मला मिळाली. *प्रकाश बनसोड* ह्यांच्या मते, "प्रा. प्रदिप आगलावे ह्याची सदस्य सचिव पदावर नियुक्ती ही २२ जुन २०२१ रोजी झाली. आणि *"जनता ३ -१"* हा खंड प्रदिपच्या नियुक्तीच्या आधीच पुर्ण तयार झालेला होता. तत्कालिन सदस्य सचिव आणि आमचे धम्म मित्र *डॉ. कृष्णा कांबळे"* ह्यांनी सदर खंड पुर्ण तयार करुन, *"संदेश / मनोगत"* आदी सर्व‌ लिहुन सदर *"जनता खंडाचे"* ते प्रकाशन करणार होते.‌ परंतु कोरोनामुळे डॉ. ‌कांबळे ह्यांनी जगाचा निरोप घेतला. तेव्हा सदर त्या खंडातील *डॉ. कृष्णा कांबळे* ह्यांनी स्वत: तयार केलेल्या *"जनता ३ - १"* खंडातील तमाम *"संदेश / मनोगत / आणि कृष्णा कांबळे ह्यांचे नाव"* असणारी पाने *प्रा. प्रदिप आगलावे* ह्यांनी *"फाडुन"* स्वत:च्या नावाचा गवगवा केला आहे. *प्रा प्रदिप आगलावे* ह्याची ही कृती (?) *"गैरकायदेशीर / नियमबाह्य / अधिकार क्षेत्र बाहेरील असल्याची"* ती तक्रार आहे. बघु यां...! सदर तक्रारीच्या अनुषंगाने महाराष्ट्राचे केंद्रिय मंत्री आणि आमचे मित्र *डॉ. नितिन राऊत* हे प्रदिप ह्याला वाचवितात की "सदस्य सचिव" ह्या पदावरून शहिद करतात काय ? हा आता फार ज्वलंत विषय आहे. *"तसा प्रदिप हा फार अफलातुन प्राणी आहे...!"* आणि दीक्षाभूमी स्मारक समिती वर *"ट्रस्टी"* म्हणुन आता नव्याने त्याची नियुक्त झालेली आहे. दीक्षाभूमी समिती सुध्दा प्रदिपच्या *"ट्रस्टी म्हणुन नियुक्तीचा विषय"* (?) कसा घेणार आहे ? हे सुध्दा बघु यां. तसे बघता प्रदिप ह्यांनी लिहिलेली पुस्तके ही *"अभ्यासक्रम"* संबधीची आहेत. अर्थात काही नामांकित संशोधकाची ती *"कॉपी एंड पेस्ट"* अशी आहेत. प्रा प्रदिप आगलावे ह्याच्या नावाने *"समाजशास्त्रज्ञ"* म्हणुन कुठलाही *"नवा शोध"* नाही. कुठलीही *"थेेअरी"* नाही. किंवा आंबेडकरी साहित्यामध्ये नविन अविष्कार नाही...!!!

      *"भारताचे संविधान"* ज्या वास्तुमधुन अस्तित्वात आले, ती प्राचिन वास्तु म्हणजे *"संविधान सभा."* मी आणि माझा मित्र - आकाशवाणी चे अधिकारी *अमर रामटेके* आम्ही दिल्लीला असतांना, *"केंद्रीय लोक सेवा आयोग"* (UPSC) येथे कार्यरत वरिष्ठ अधिकारी मित्राचा मला फोन आला. त्याने UPSC येथे मला भेटायला बोलावले.‌ आणि येतांना कोणत्या गेटमधुन आत यायचे आहे, ही ही सुचना दिली. त्याप्रमाणे आम्ही त्याला भेटायला गेलो. आमची तेव्हा *आंबेडकरी चळवळ ते संविधान"* ह्या विषयावर चर्चा रंगली. आणि तो माझा मित्र मला म्हणाला की, येथुन अगदी पाच मिनिटाच्या अंतरावर, कस्तुरबा गांधी रोडवर *"प्राचिन संविधान सभा"* ही वास्तु आहे. मी त्याला भेट द्यावी.‌ सदर वास्तुला आम्ही भेट दिल्यांनतर, मला तर चक्क *"शॉकचं"* बसला. सदर वस्तुच्या समोर *"संविधान सभा नावाचा एक दगड"* होता. आणि अगदी त्याच्याचं मागे सदर प्राचिन वास्तूमध्ये होता - *"ऑफिसर वाईन क्लब...!"* ही कांग्रेस सरकारची फार मोठी उपलब्धी होती (?) तेव्हा कांग्रेसी धारेचे *डॉ. मनमोहन सिंग* हे प्रधानमन्त्री होते. मी नागपुरला आल्यावर राष्ट्रपती / प्रधानमन्त्री ह्यांना निवेदन करुन, सदर प्राचिन स्थळावर *"डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर इंटरनेशनल कॉंस्टीट्युशन एंड लॉ अकादमी एंड रिसर्च सेंटर"* ही उघडण्याची मागणी केली. सदर विषयावरील लेख *"महाराष्ट्र टाईम्स"* वर्तमान पत्रात प्रकाशीत ही झाला. ई. झेड. खोब्रागडे पासुन‌ ब-याच सामाजिक लोकांना ही मागणी पुढे करण्या विषयी बोललो. ह्या विषयावर ती सर्व मंडळी मौन होती. आता माहिती पडले की, *भाजपा सरकारात* ती प्राचिन वास्तु तोडण्यात आली आहे. प्राचिन हेरिटेज वास्तु उध्वस्त करता येते काय ? हा प्रश्न तुम्ही विचारवंता करिता.

     आंबेडकरी विचारवंत *डॉ. नरेंद्र जाधव* ह्यांनी "डॉ बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांच्या सर्व भाषणाचे" *तिन खंडात* संग्रहीकरण केले आहे. खरचं ही डॉ जाधव साहेबांची चांगली उपलब्धी आहे.‌ आणि डॉ. नरेंद्र जाधव हे *"योजना आयोगावर"* असतांना त्यांच्या माझ्या कधी कधी भेटी व्हायच्या. आता ते राज्यसभा सांसद आहेत. पण अलिकडे तर त्यांचा आवाज कुठेच दिसत नाही. केंद्रिय राज्य मंत्री आणि रिप नेते आयु. *रामदास आठवले* ह्यांच्याबद्दल न बोललेलेचं बरे ! सर्कस मधिल जोकर असा तो प्रकार आहे. रिप नेते (?) - बहुजन / वंचित नेते *एड. प्रकाश आंबेडकर* ह्यांच्यासोबत *माझ्या* झालेल्या नागपूर भेटीची / चर्चा आठवण झाली. ‌सात - आठ वर्षाआधी रवि भवनात एड.‌ प्रकाश आंबेडकर समवेत *प्रा.‌ रणजीत मेश्राम / विमलसुर्य चिमणकर / नत्थु नाईक / डॉ. मिलिन्द माने / शंकरराव मानके / राजु लोखंडे* ह्यांच्या उपस्थितीत एड. प्रकाश आंबेडकर ह्यांना मी उपस्थित केलेले प्रश्न आणि दिलेली ती *"राजनिती सिख"* ते कधीचं‌ विसरणार नाहीत. पण प्रकाशरावांचे हे एक मोठेपण होते की, सदर भेटीच्या *दोन दिवसानंतर* त्यांनी माझी आठवण केली. आणि मला *प्रा.‌ रणजीत मेश्राम* ह्यांचा त्या संदर्भात फोन होता की, *"धम्ममित्र, बाळासाहेब ह्यांच्यावर तु काय जादु केली ? त्यांनी तर तुझी फार आठवण केली."* महत्वाचे म्हणजे प्रा.‌ रणजीत मेश्राम हे तेव्हा पक्षाचे प्रदेशाध्यक्ष होते.

    मित्रांनो, हा सर्व *इतिहास* लिहिण्याचे कारण असे आहे की, कुणी *गगन मलिक* नावाचा फिल्मी नाचा, विदेशातुन *बुध्द मुर्ती* आणण्याची फसवी मध्यस्थी करतो आणि भारतामध्ये महाठग - *नितिन गजभिये* सारख्या दलाल / एजंटाकडुन तिची विक्री करतो, आणि *"बाजारातील किमती पेक्षा नितिनचा दर कमी आहे,"* म्हणुन आम्हीचं अनैतिक लोकांकडुन‌ बुध्द मुर्ती विकत घेतो. अर्थात *"आम्हीच पैसा वाचतो म्हणुन त्या अनैतिक व्यवहाराला बळ देतो."* मग आम्ही सुध्दा अनैतिक व्यवहाराची कास धरतो.‌ तर आम्ही आंबेडकरी समाजाला काय दिशा देत आहोत...? आम्हाला आमचे बालपन आज ही आठवते. *"नागपुरच्या इंदोरा विभागाचा तो दरारा आठवतो."* देशातील आमच्या लोकांचा दरारा आठवतो. आज तो दरारा मेलेला आहे. *"किंबहुना आंबेडकरी माणुसचं हा मेलेला आहे.‌..!"* म्हणतात नां, *"झोपेल्या माणसाला जागे करता येते.‌ पण झोपेचे सोंग घेतलेल्या माणसाला नाही.‌ "* प्रश्न असा आहे की, आज आंबेडकरी चळवळीची दिशा काय ? की दशा आणि अवदशा  ??? एक भयाण अनुत्तरीत प्रश्न...!!!! जय भीम.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

(नागपूर, दिनांक २५ मार्च २०२२)

* लेखक हे मध्य प्रदेश, महु (आंबेडकरांचे जन्मस्थळ) येथिल *डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर सामाजिक विज्ञान विद्यापीठ* येथिल एक्स व्हिजिटींग प्रोफेसर आहेत.

 .🌎 *जागतिक (?) आंबेडकरी साहित्य महामंडळाचा नागपुरात होणारा खडा जंगी तमाशा २७ मार्च रोजी..!* (भाग - २)

* प्रा. दिपक खोब्रागडे / सुजित मुरमाडे असणार खड्या तमाशाचे जंगी महा-नाचे ! नागपुरच्या दीक्षाभूमीचे नवे व्यापारीकरण ?

   *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'*, नागपूर १७

राष्ट्रिय अध्यक्ष, सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल

मो. न. ९३७०९८४१३८ / ९२२५२२६९२२

      *"जागतिक (?) आंबेडकरवादी (?) साहित्य (?) महामंडळ (?)"* ह्या संस्थेची मिडियातील बातमी वाचुन, मी दिनांक १९ मार्च २०२२ रोजी एक लेख लिहिला. सदर माझ्या लेखावर ब-याच मंडळींच्या चांगल्या प्रतिक्रिया ही आलेल्या आहेत. काहींनी तर सदर कार्यक्रम हा *"उ-धळुन"* टाकायलाचं हवा ? अशी क्रोधभाव असणारी प्रतिक्रिया ही दिली. *"दीक्षाभूमी स्मारक समितीने"* सदर कार्यक्रमाला, व्यावसायिक भावनेतुन अनुमती दिली आहे.‌ आणि जागतिक (?) साहित्य महामंडळाने (?) *"जंगी खडा तमाशा"* करण्याचे खुले प्रयोजन केले आहे, तर आपण काय करणारं ? हा प्रश्न मला ही पडला.‌ कारण *"मियां - बिबी राजी तो, क्या करेगा काजी..!"*  इथे मियां कोण ? बिबी कोण ? हा आता अंतर्गत मुद्दा झाला आहे. पण काही गोष्टींचे उकल अजुन ही होणे, हे फार गरजेचे आहे.

     उपरोक्त घटनेने मला *परम पुज्य डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर* ह्यांच्या संविधान सभेतील भाषणाची फार आठवण झाली. ‌बाबासाहेबांचे ते शब्द आहेत, *"संविधान कितीही चांगले असो, ते राबविण्याची जबाबदारी ज्यांच्यावर आहे, ते जर अप्रामाणिक असतील तर, ते संविधान वाईट ठरल्याशिवाय राहाणार नाही. तसेच संविधान कितीही वाईट असो, ते राबविण्याची जबाबदारी ज्यांच्यावर आहे, ते जर प्रामाणिक असतील तर, ते संविधान चांगले ठरल्याशिवाय राहाणार नाही."* (संविधान सभा दिल्ली, २५ नोव्हेंबर १९४९) दीक्षाभूमी स्मारक समितीचा विषय हा संविधानासोबत जरी तो निगडीत नसला तरी, *"अमलबजावणी / उद्देश / कर्त्तव्य / बांधिलकी /आंबेडकरी मिशन / निष्ठा"* ह्याच्याशी निगडीत तो नक्कीच आहे. कारण दीक्षाभूमी ही अजुनही आंतरराष्ट्रिय स्तरावर *"प. पु.‌ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांच्या आचार - विचाराचे प्रसार - प्रचाराचे केंद्र झालेले नाही."* डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांचा विचाराचे *"आंतरराष्ट्रिय संशोधन केंद्र"* झालेले नाही. आणि ते ख-या अर्थाने *"व्हिजनरी केंद्र"* झालेले नाही. ठिक आहे की, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर महाविद्यालय हे नाव *"एकेडमी क्षेत्रामध्ये"* आज अग्रेसर असेल ही, पण ते चिरंतर टिकुन राहाणारचं, ह्याची आपण शाश्वती देवु शकत नाही. हा *"महाविद्यालय स्पर्धात्मक"* असा तो विषय आहे. आणि माझा विषय हा *"मिशनशी संबधित"* / निगडीत नाही.‌ कारण आम्ही दीक्षाभूमी येथुन कुणी साधा *"मिशनरी"* आजपावेतो निर्माण करु शकलो नाही. जसे *"राष्ट्रिय स्वयंसेवक संघाने"* (RSS) महाल - रेशीमबाग नागपूर मधुन असंख्य प्रमाणात *"मिशनरी"* घडविण्याचे कार्य निरंतर सुरू ठेवलेले आहे. आणि त्याकरीता *"कुशल प्रशासक / व्हिजनरी प्रशासक / समर्पित प्रशासक / प्रामाणिक प्रशासक"* असे गुण असणारा, व्यक्ती हा स्मारक समितीमध्ये असायला हवा...! *"आसाराम / गयाराम / मसाराम / आंगलावे / भोगलावे"* अश्या हिन मानसिकतेची जोपासणा होणार असेल तर, त्याबद्दल न बोललेले बरे ...!

     दुसरा महत्वाचा विषय म्हणजे *"ट्रस्टी"* भावना. *"ट्रस्टी"* या शब्दाचा मराठीत अर्थ होतो - *"विश्वस्त."* अर्थात *"विश्वास योग्य व्यक्ती."* आता दीक्षाभूमी स्मारक समिती ने स्वता:चे मुल्यमापन करायले हवे ? कारण दीक्षाभूमी ही कुणाही सदस्यांच्या वडिलांची वडिलोपार्जीत संपत्ती नाही.*"ती समाजाची खरी संपत्ती आहे."* आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांच्या प्रेरणेतुन ती आपल्याला पुर्णत: अर्जीत झालेली आहे. ह्यात आपल्या समाजाचा ही खरा पैसा लागलेला आहे.‌..! *"दीक्षाभूमी समितीमधील किती माजी सदस्यांना, आंबेडकरी समाजाने आपले खरे विश्वस्त मानलेले आहे ?"* हा सुध्दा प्रश्न आहे. आणि किती सदस्यांचे मरण हे फार *"सुखकारक"* राहिलेले आहे ? कारण बुध्दाने *"कुशल कर्माची फलश्रृती"* ही जन - मनाला सांगितलेली आहे. आणि ही गुण भावना कुणीही व्यक्तीने विसरता कामा नये.‌ बुध्दानी *"नाम - रुप"* ह्या जोडीच्या संयोगाने *"जीवन"* आणि त्याच्या वियोगाने *"मृत्यु"* असे म्हटलेले आहे. हा बुध्द भाव आपणास खुप काही सांगुन जातो...!

    आता *"जागतिक (?) आंबेडकरवादी (?) साहित्य (?) महामंडळ (?)"*  ह्या नावे *दिपक खोब्रागडे / सुजित मुरमाडे* ह्यांच्या एकछत्री चाललेल्या खाजगी व्यापारीकरण ह्या विषयावर बोलु या ! असाचं *"धार्मिक भाव"* जोपासुन सिने नाचा - *गगन मलिक* आणि महाठग - *नितिन गजभिये* ह्यांच्या तर्फे बुध्द मुर्तीचे अनैतिक व्यापारीकरण सुरु आहे. महाठग नितिन गजभिये ह्यांनी जरी *"हजारोच्या संख्येने अवैध प्लॉट पाडुन, ते लोकांना विकुन करोडोची फसवणुक केली,"* हा आमचा मुद्दा नाही. त्या विरोधात *"पिडित लोकांचा आवाज"* असायला हवा आहे. आमचा मुख्य मुद्दा हा आहे, महाठग - नितिन गजभिये / सिने नाचा - गगन मलिक ह्यांनी *"शासनाकडुन जे दोन करोड रुपये"* घेवुन जी फसवणुक केली, तो आहे.‌ त्याचे मुख्य कारण असे की, *"शासनाचा पैसा हा जनतेच्या श्रमाचा पैसा आहे."* कारण आपण शासनाला दर वर्षी कर देत असतो.‌ तेव्हा सदर पैशाचा वापर हा योग्य व्हायला हवा. आणि दुसरा मुद्या हा त्या जोडीकडुन *"बुध्द मुर्तीच्या व्यापारीकरणाचा"* ही प्रश्न‌ आहे. *"कारण ह्या जोडींच्या अशा अवैध कामामुळे विदेशात भारतीय बौध्दांची पत खालावली जात आहे."* माझी खरी चिंता ती आहे. आम्हाला विदेशात *"धम्म"* कामाकरीता जावे लागते. तेव्हा आम्हाला ह्यांच्या नालायक कृत्यामुळे आमची मान झुकवावी लागते. *ही मंडळी फार बेशरम आहेत.* आणि प्रा. दिपक खोब्रागडे असो की सुजित मुरमाडे असो, ह्यांची जोडगोळी *"जागतिक साहित्य परिषद / पुरस्कार"* अशा शब्दांच्या नावाने व्यापारीकरण तसेच फसवीकरण करीत आहेत. ह्या अनैतिक कामात समाजाने पायबंद‌ आणला नाही तर, समाज ही अशा *"अनैतिक कामामध्ये दोषी"* हा ठरणार आहे. आणि ह्या अनैतिक जोडींची *"अनैतिकता,"* ही उत्तरोत्तर वाढत जाणार आहेत..!

      आता  *"प्रा. दिपक खोब्रागडे / सुजित मुरमाडे"* ह्या जोडीच्या व्यापारीकरण विषय ह्यावर चर्चा करु या. सुजित मुरमाडे ह्याची एक बहिण प्रा. दिपक खोब्रागडे ह्यांची पत्नी आहे. तर दुसरी बहिण ही अमेरिका निवासी *स्मृतिशेष राजु कांबळे* ह्यांचा एक सहपाठी त्याची पत्नी आहे. राजु कांबळे ह्यांनी धम्म मिशन हे चालविले होते. आणि आज ते ह्या जगात नाहीत.‌ तेव्हा सुजित मुरमाडे आणि त्याच्या दोन्ही जीजाजी वर्गाने *"जागतिक आंबेडकरी साहित्य चळवळ"* ह्या नावाने फसवा व्यवसाय हा सुरू केला. *प्रा दिपक खोब्रागडे* हे फार मोठे वा नामांकित असे *"आंबेडकरी साहित्यिक आहेत काय ?"*  पण जागतिक साहित्य महामंडळाचे ते स्वयं घोषित अध्यक्ष....? आता त्यांचा व्यवसाय बघु या. जर *"पन्नास लोकांना पुरस्कार / परिषदेत सहभाग"* घ्यावयाचा असल्यास, सहभागी लोकांना रु. १०००/- राशी भरून नोंदणी करणे गरजेचे आहे. *(कुल जमा राशी - ५०,०००)* आणि सोबत प्रकाशीत पुस्तकाच्या *"दोन प्रती."* जर लेखकाच्या एका पुस्तकाची अंदाजे किंमत ही रु. ५००/-  असल्यास दोन प्रती पुस्तकाची किंमत रु. १०००/- असणार आहे. अर्थात सदर त्या *दोन ही पुस्तकाचे* पुढे ती मंडळी काय करणार आहेत, हे सांगायला नको. तेव्हा सहभाग घेणा-या अंदाजे सदर *"पन्नास लेखकांकडुन रु. ५०,०००/-"* ही राशी जमा होणार आहे.‌ *(एकंदरीत कुल राशी जमा रु. १ लाख)* आणि *पुरस्कार* स्वरुप देण्यात येणा-या *"मेमेंटो हा अंदाजे रु. ५००/-"* असणार आहे.‌ अर्थात लेखकानी अंदाजे दिले रू. २०००/- आणि सोबत सदर कार्यक्रम घेण्याकरीता *"देणगी स्वरुपात मिळणारी राशी"* ही अलग असणार आहे. जर विदेशात *"जागतिक साहित्य परिषद"* होत असल्यास *"सोने पे सुहागा"* म्हणायला हवे...!  जसे - पासपोर्ट / व्हिसा / ट्रव्हलिंग खर्च / लॉजिंग / बोर्डिंग / इत्यादी. आमचा विरोध हा त्यांच्या व्यापारीकरण विषयाशी कधीच राहिलेला नाही.‌ त्यांनी प्रकाशन व्यवसाय खुशाल करावा. आमचा असली विरोध हा *"आंबेडकरी साहित्य"* नावाने चालविल्या जाणा-या अनैतिक स्वरुपाचा व्यापारीकरण हा आहे. *सिने नाचा - गगन मलिक / महाठग - नितिन गजभिये* ह्या महाशयांनी सुध्दा ह्याच श्रेणीतील अनैतिक व्यापारीकरण चालविले आहे.‌ आणि अशा अनैतिक कामात *"सहकार्य करणा-या अन्य सहभागी नाचे मंडळींच्या"* बुध्दीची कीव‌ ही येते.‌ तेव्हा समस्त मित्रांनो, आपण आमचा *"विरोध भाव"* हा समजुन घ्यावा, एवढेच आमचे म्हणने आहे. बाकी तुमची मर्जी आहे...! जय भीम...!!!

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

(नागपूर, दिनांक २२ मार्च २०२२)

 🤝 *प्राचार्य दिनेश परमार की सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल -  "गुजरात प्रदेश सचिव" पद पर नियुक्ती...!!!*

    सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल (CRPC) के *"गुजरात प्रदेश सचिव"* पद पर *प्राचार्य दिनेश परमार* (Retd) इनकी नियुक्ती, मेन विंग की सेल की "राष्ट्रीय महासचिव" *डॉ. किरण मेश्राम* तथा राष्ट्रीय कार्याध्यक्षा *वंदना जीवने* इनसे चर्चा कर, गुजरात प्रदेश‌ अध्यक्ष *मिलिन्द बडोले* इन्होने घोषित की है. सदर नियुक्ती की सुचना सीआरपीसी एम्प्लाई विंग / वुमन विंग / वुमन क्लब / ट्रायबल विंग के *"राष्ट्रीय पेट्रान"* तथा सेल के आंतरराष्ट्रिय / राष्ट्रीय अध्यक्ष *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* इन्हे भेजी गयी है.

     उपरोक्त नियुक्ती पर *"सी. आर. पी. सी. के राष्ट्रीय पदाधिकारी गण"* - प्रा. वंदना जीवने (राष्ट्रीय कार्याध्यक्षा), डॉ. किरण मेश्राम (राष्ट्रीय महासचिव), प्रा. डॉ. फिरदोस श्राफ (फिल्म स्टार - राष्ट्रीय उपाध्यक्ष), एन. पी. जाधव (माजी उपजिल्हाधिकारी - राष्ट्रीय सचिव), सुर्यभान शेंडे (राष्ट्रीय सचिव), विजय बौद्ध (संपादक - राष्ट्रिय सचिव), प्रा. डॉ. मनिष वानखेडे (राष्ट्रीय सचिव), अमित कुमार पासवान (राष्ट्रीय सहसचिव), अॅड. डॉ. मोहन गवई (राष्ट्रीय कानुनी सल्लागार), अॅड. हर्षवर्धन मेश्राम (राष्ट्रीय कानुनी सल्लागार),‌ *"सी.आर.पी.सी. एम्प्लाई (कर्मचारी) विंग"* के राष्ट्रिय पदाधिकारी - प्रा. वंदना जीवने (राष्ट्रीय अध्यक्षा),  सत्यजीत जानराव (राष्ट्रीय कार्याध्यक्ष), प्रा. श्रीकांत सिरसाठे (राष्ट्रीय महासचिव), इंजी. डॉ. विवेक मवाडे (राष्ट्रीय संघटक), प्रा. डॉ. मनिष वानखेडे (राष्ट्रीय उपाध्यक्ष), प्रा. वर्षा चहांदे (राष्ट्रीय उपाध्यक्षा), प्रा. भारत सिरसाठ - एरंडोल (राष्ट्रीय सचिव), प्रा. डॉ. नीता मेश्राम (राष्ट्रीय सचिव), प्रा. नितिन तागडे (राष्ट्रीय सचिव), शंकरराव ढेंगरे (राष्ट्रीय सल्लागार), निवॄत्ती रोकडे (राष्ट्रीय सल्लागार), डॉ. किरण मेश्राम (राष्ट्रीय सल्लागार), अॅड. दयानंद माने (राष्ट्रीय कानुनी सलाहकार), प्रा. डॉ. भारत सिरसाठ (प्रदेश अध्यक्ष, महाराष्ट्र), निवास कोडाप (महाराष्ट्र प्रदेश संघटक), सुनिल आत्राम (गडचिरोली जिला अध्यक्ष ) तथा  *"सी.आर.पी.सी. राष्ट्रीय महिला विंग"* की प्रा. वंदना जीवने (संस्थापक अध्यक्षा), डॉ. किरण मेश्राम (राष्ट्रीय अध्यक्षा), प्रा. डॉ. वर्षा चहांदे (राष्ट्रीय कार्याध्यक्षा), डॉ. मनिषा घोष (राष्ट्रीय उपाध्यक्ष), ममता वरठे (राष्ट्रीय संघटक), रेणू किशोर (झारखंड - राष्ट्रीय उपाध्यक्ष), प्रा. डॉ. प्रिती नाईक (राष्ट्रीय महासचिव - मध्य प्रदेश), इंजी. माधवी जांभुलकर (राष्ट्रीय उपाध्यक्ष), मीना उके (राष्ट्रीय सचिव), नंदा रामटेके (छत्तीसगड - राष्ट्रीय सचिव), आशा तुमडाम (राष्ट्रीय सचिव), प्रा. डॉ. नीता मेश्राम (राष्ट्रीय सचिव), प्रा. डॉ. ममता मेश्राम (राष्ट्रीय सचिव), प्रा. डॉ. सविता कांबळे (राष्ट्रीय सहसचिव), डॉ. साधना गेडाम (राष्ट्रीय सहसचिव) इन्होने अभिनंदन किया है. *"सी.आर.पी.सी. वुमन क्लब"* के राष्ट्रीय पदाधिकारी प्रा. वंदना जीवने (राष्ट्रीय अध्यक्षा), डॉ. किरण मेश्राम (राष्ट्रीय कार्याध्यक्षा), प्रा. वर्षा चहांदे (राष्ट्रीय उपाध्यक्षा), डॉ. मनिषा घोष (राष्ट्रीय कोषाध्यक्ष), ममता वरठे (राष्ट्रीय, राष्ट्रीय संघटक), प्रा. डॉ. नीता मेश्राम (राष्ट्रीय सचिव), आशा तुमडाम (राष्ट्रीय सचिव), कल्याणी इंदोरकर (राष्ट्रीय सचिव), अमिता फुलकर (राष्ट्रीय सहसचिव) *"सी.आर.पी.सी. ट्रायबल (आदिवासी) विंग"* के राष्ट्रीय पदाधिकारी - आशा तुमडाम (राष्ट्रीय अध्यक्ष), सतिश सलामे (राष्ट्रीय कार्याध्यक्ष), विलास सिडाम (राष्ट्रीय संघटक), प्रा. वंदना जीवने (राष्ट्रीय सल्लागार), डॉ. किरण मेश्राम (राष्ट्रीय सल्लागार), डॉ. मोहन गवई (कायदेशीर सल्लागार),  डा. श्रीधर गेडाम (राष्ट्रीय उपाध्यक्ष), अॅड. स्वाती मसराम (राष्ट्रीय महासचिव), अर्चना पंधरे (राष्ट्रीय सचिव), मधुकर सडमेक (राष्ट्रीय सचिव), राजेश वट्टी (राष्ट्रीय सचिव), रवी मेडा- मध्य प्रदेश (राष्ट्रीय सचिव), प्रमिला रामेश्वर परते - मध्य प्रदेश (राष्ट्रीय सहसचिव), अंजना मडावी (राष्ट्रीय सचिव), स्मिता माटे (राष्ट्रीय सचिव), विशाल चिमोटे (प्रदेश अध्यक्ष, महाराष्ट्र) इसके साथ ही *"सी. आर. पी. सी. (मेन विंग) के प्रदेश पदाधिकारी"* - डॉ. मनिषा घोष (अध्यक्ष, महाराष्ट्र राज्य), महेंद्र मानके (प्रोजेक्ट इन चार्ज), इंजी. डॉ. विवेक मवाडे (कार्याध्यक्ष, महाराष्ट्र राज्य), मिलिन्द बडोले (अध्यक्ष, गुजरात प्रदेश), नमो चकमा (अध्यक्ष, अरुणाचल प्रदेश), सुब्रमण्या महेश (अध्यक्ष, कर्नाटक प्रदेश), दिपक कुमार (अध्यक्ष, बिहार राज्य), पुष्पेंद्र मीना (अध्यक्ष, राजस्थान राज्य), रेणु किशोर (अध्यक्ष, झारखंड प्रदेश), लाल सिंग आनंद (अध्यक्ष, उत्तर प्रदेश), अमित कुमार पासवान (कार्याध्यक्ष, बिहार), सत्यजीत जानराव (महासचिव, महाराष्ट्र राज्य),  रोहिताश मीना (राजस्थान), मीना उके (उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र राज्य), मिलिन्द धनवीज (प्रदेश उपाध्यक्ष), प्रा. वर्षा चहांदे (प्रदेश उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), गिरीश व्यंकटेश (प्रदेश उपाध्यक्ष, कर्नाटक प्रदेश), सुनिल चव्हान (प्रदेश उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), प्रा. गौतमादित्य (अध्यक्ष, मराठवाडा विभाग), प्रा. राज अटकोरे (महासचिव, मराठवाडा विभाग), अॅड. रविंदरसिंग धोत्रा (गुजरात), संजय टिकार (मध्य प्रदेश), आंचल श्रीवास्तव (गुजरात), मंटुरादेवी मीना (राजस्थान), चंद्रिका बहन सोलंकी (गुजरात), मुसाफिर (बिहार), प्रा. नितिन तागडे (प्रदेश उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), अधिर बागडे (कार्याध्यक्ष, विदर्भ विभाग), ममता वरठे (अध्यक्ष, विदर्भ विभाग), अविनाश गायकवाड (अध्यक्ष, उत्तर महाराष्ट्र), मिलिंद गाडेकर (महासचिव, विदर्भ विभाग), चरणदास नगराले (प्रदेश उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), प्रा. भारत सिरसाठ - एरंडोल (प्रदेश उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), खेमराज मेश्राम (प्रदेश उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), कॅप्टन सरदार कर्नलसिंग दिगवा (प्रदेश उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), सचिन जि. गोंडाने (विदर्भ विभाग संघटक), अशोक निमसरकार (उपाध्यक्ष, विदर्भ विभाग), डॉ. श्रीधर गेडाम (प्रदेश‌ अध्यक्ष, तेलंगाना), प्रा. डॉ. किशोर वानखेडे (प्रदेश कार्याध्यक्ष, तेलंगाना), मनोहर गेडाम (प्रदेश संघटक, तेलंगाना), प्रविण मेश्राम (उपाध्यक्ष, विदर्भ विभाग), गजानन वैद्द (प्रदेश महासचिव, तेलंगाना), गणेश बोडखे (उपाध्यक्ष, विदर्भ विभाग), निवॄत्ती रोकडे (अध्यक्ष, पश्चिम महाराष्ट्र), अॅड. दयानंद माने (कार्याध्यक्ष, पश्चिम महाराष्ट्र),  अॅड. हौसेराव धुमाल (समन्वयक, पश्चिम महाराष्ट्र), प्रा. डॉ. शशिकांत गायकवाड (पश्चिम महाराष्ट्र), प्रा. डॉ. गोरख बनसोडे (पश्चिम महाराष्ट्र), प्रा. डॉ. सुनिल गायकवाड (पश्चिम महाराष्ट्र), महादेव कांबळे - उपसंपादक (पश्चिम महाराष्ट्र), अंगद गायकवाड (पश्चिम महाराष्ट्र), सोमनाथ शिंदे (पश्चिम महाराष्ट्र), प्रा. अर्जुन कांबले (पश्चिम महाराष्ट्र), प्रा. बोधी प्रकाश (पश्चिम महाराष्ट्र), अॅड. डी. एच. माने (पश्चिम महाराष्ट्र), प्रा. सागर कांबले (पश्चिम महाराष्ट्र), सुर्यकांत गायकवाड (पश्चिम महाराष्ट्र), नागनाथ सोनवणे (उपाध्यक्ष, पश्चिम महाराष्ट्र), सुनिल कांबले (पश्चिम महाराष्ट्र), प्रा. विवेक गजशिवे (पश्चिम महाराष्ट्र), प्रा. श्रीकांत सिरसाठे (अध्यक्ष, कोंकण विभाग), प्रा. अंकुश सोहनी (कार्याध्यक्ष, कोकण विभाग), श्रीकांत जंवजाळ (महासचिव, कोकण विभाग), डॉ. लक्ष्मण सुरवसे (कोंकण विभाग), डॉ. शिवसजन कान्हेकर (कोंकण विभाग), प्रा. कानिफ भोसले (कोंकण विभाग), प्रा. विलास खरात (कोंकण विभाग), डॉ. शिवराज गोपाळे (कोंकण विभाग), डॉ. निलेश वानखेडे (कोंकण विभाग), विलास गायकवाड (कोंकण विभाग), पत्रकार शरद मोरे (कोंकण विभाग), हर्षवर्धन (छपरा, बिहार), रंजना परमार (महासचिव, गुजरात प्रदेश) बाबुलाल परमार (गुजरात प्रदेश उपाध्यक्ष), राहुल कुमार राजपुत (प्रदेश उपाध्यक्ष, गुजरात), भारत मनुभाई सेनवा (प्रदेश सचिव, गुजरात), प्राचार्य दिनेश‌ परमार (Retd. प्रदेश सचिव, गुजरात) आदी पदाधिकारी वर्ग ने भी अभिनंदन किया है.

     इसके साथ ही *"सी. आर. पी. सी. के विभिन्न शाखा पदाधिकारी"* - एल. के. धवन (अध्यक्ष, मुंबई शहर), मुकेश शेंडे (अध्यक्ष, चंद्रपूर शहर), गौतमादित्य (अध्यक्ष, औरंगाबाद जिला), प्रा. दशरथ रोडे (अध्यक्ष, बीड जिला), भारत थोरात (कार्याध्यक्ष, औरंगाबाद जिला), डॉ. नामदेव खोब्रागडे (जिला अध्यक्ष, गडचिरोली), मिलिंद धनवीज (अध्यक्ष, यवतमाल जिला), प्रा. योगेंद्र नगराले (अध्यक्ष, गोंदिया जिला), शंकर जगन मडावी (गोंदिया जिला कार्याध्यक्ष), इंजी. स्वप्नील सातवेकर (अध्यक्ष, कोल्हापूर जिला), संजय बघेले (अध्यक्ष, गोंदिया शहर), डॉ. देवानंद  उबाले (अध्यक्ष, जलगाव जिला), बापुसाहेब सोनवणे (अध्यक्ष, नासिक जिला), निखिल निकम (कार्याध्यक्ष, नासिक जिला), अंगद गायकवाड (अध्यक्ष, सोलापुर जिला), राजेश परमार (गुजरात), कमलकुमार चव्हाण (गुजरात), हरिदास जीवने (अध्यक्ष, पुसद जिला), प्रा. मिलिंद आठवले (अध्यक्ष, औरंगाबाद शहर), एड. रमेश विवेकी (अध्यक्ष, लातुर जिला), शांताराम इंगळे (अध्यक्ष, बुलढाणा जिल्हा), गौतम जाधव (कार्याध्यक्ष, मुंबई शहर), प्रवीण दाभाडे (महासचिव, मुंबई शहर), उमेश‌ कठाणे (जिला कार्याध्यक्ष, भंडारा), सुरेश वाघमारे (अध्यक्ष, उत्तर मुंबई), किशोर शेजुल (अध्यक्ष, जालना), निवास कोडाप (विदर्भ सचिव), मनिष खर्चे (अध्यक्ष, अकोला), संदिप गायकवाड (महासचिव, जालना), सिध्दार्थ सालवे, प्रशांत वानखेडे, विनोद भाई वनकर (गुजरात), धर्मेंद्र गणवीर, सुधिर जावले, हॄदय गोडबोले (अध्यक्ष, भंडारा जिला), महेंद्र मछिडा (गुजरात), प्रियदर्शी सुभुती (गुजरात), राजेश गोरले (समन्वयक, विदर्भ), अमित जाधव (जिल्हा अध्यक्ष, ठाणे), अश्विनी भांडेकर (गडचिरोली जिला संघटक) *प्रदेश‌ ट्रायबल (आदिवासी) विंग* के निवास कोडाप (अध्यक्ष, ट्रायबल (आदिवासी), विशाल चिमोटे (प्रदेश उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), किसनलाल मडावी (प्रदेश कार्याध्यक्ष, महाराष्ट्र) अनिता मसराम (प्रदेश महासचिव, महाराष्ट्र), मनिषा मसराम (प्रदेश उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), दिलिप सुरपाम (प्रदेश संघटक, महाराष्ट्र), अनिलकुमार धुर्वे (प्रदेश उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र) *सीआरपीसी ट्रायबल विंग के अन्य पदाधिकारी* - पवन मोरे (नांदेड जिला अध्यक्ष, महाराष्ट्र), कोंडु मडावी (आदिलाबाद जिला अध्यक्ष, तेलंगाना), युवराज आडे (कार्याध्यक्ष, आदिलाबाद, तेलंगाना), तिरु. बलराम ऊइके (प्रदेश अध्यक्ष, मध्य प्रदेश), तिरू माय गितेश्वरि कुंजाम (प्रदेश उपाध्यक्ष, मध्य प्रदेश), सुनिता मडावी (विदर्भ उपाध्यक्षा), तिरु. अड. हेमराज कंगाले (प्रदेश सचिव, मध्य प्रदेश), तिरू. सुर्यभान कवडेति (प्रदेश सचिव, मध्य प्रदेश), तिरु. शिवराज सिंह उरवेति (प्रदेश संघटक, मध्य प्रदेश), विरेंद्र इडपाचे (प्रदेश कोषाध्यक्ष, मध्य प्रदेश), प्रल्हाद पत्रुजी ऊइके (जिला अध्यक्ष, चंद्रपुर), दयाराम कोडाप (गडचिरोली जिला),  सुनिल आत्राम (गडचिरोली जिला कार्याध्यक्ष), शंकर जगन मडावी (गोंदिया जिला), प्रदिप चिचाम, सहसचिव, मध्य प्रदेश). *प्रदेश‌ महिला विंग*  की - डॉ. भारती लांजेवार (अध्यक्ष, महाराष्ट्र प्रदेश), अर्चना रामटेके (कार्याध्यक्ष, महाराष्ट्र), गायिका - ज्योती चौहान - मुंबई (उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र राज्य), डॉ. सारिका कांबले (जानराव) - (अध्यक्ष, गुजरात प्रदेश), अॅड. श्रृती संकपाल (अध्यक्ष, पश्चिम महाराष्ट्र), वैशाली जानराव - (कार्याध्यक्ष, पश्चिम महाराष्ट्र), डॉ. सुवर्णा घिमघिमे (महासचिव, पश्र्चिम महाराष्ट्र), संजीवनी आटे (अध्यक्ष, विदर्भ), रंजना गांगुर्डे (अध्यक्ष, उत्तर महाराष्ट्र), ममता गाडेकर (नागपुर जिला अध्यक्ष), दिशा चनकापुरे (महाराष्ट्र उपाध्यक्ष), रिता बागडे, मंगला वनदूधे (विदर्भ समन्वयक), सुनिता मडावी (विदर्भ सचिव), लीना तुमडाम (सचिव, विदर्भ), प्रिती खोब्रागडे (संघटक, महाराष्ट्र), हिना लांजेवार, वीणा पराते (नागपुर जिला कार्याध्यक्ष), पवित्रा बांबोळे (अध्यक्षा, चंद्रपुर जिला), अपर्णा गाडेकर(नागपुर जिला उपाध्यक्ष), वीणा वासनिक (संघटक, महाराष्ट्र), अॅड. निलिमा लाडे आंबेडकर (उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), कल्याणी इंदोरकर (प्रदेश उपाध्यक्ष), वैशाली रामटेके (प्रदेश सचिव), शोभा मेश्राम (प्रदेश सचिव), इंदु मेश्राम (सचिव, विदर्भ विभाग), संध्या रंगारी (नागपुर जिला उपाध्यक्ष), शीला घागरगुंडे (नागपुर जिला उपाध्यक्ष), साधना सोनारे (महासचिव, विदर्भ), लक्ष्मी वाघमारे (पश्चिम महाराष्ट्र), वंदना चंदनशिवे (पश्चिम महाराष्ट्र), शैलजा क्षिरसागर (पश्चिम महाराष्ट्र), कविता कापुरे (पश्चिम महाराष्ट्र), रजनी साळवे (पश्चिम महाराष्ट्र), भाग्यश्री शिंदे (पश्चिम महाराष्ट्र), सुप्रिया माने (पश्चिम महाराष्ट्र), अनिता मेश्राम (उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), अमिता फुलकर (उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), मिनाक्षी शहारे (सचिव, महाराष्ट्र), निलिमा भैसारे (महासचिव, महाराष्ट्र), शालिनीताई शेंडे (जिला अध्यक्ष, गडचिरोली), निलिमा पुरुषोत्तम राऊत (जिला संघटक, गडचिरोली), कल्पना गोवर्धन, राया गजभिये, वैशाली राऊत, ममता कुंभलवार, प्रिया वनकर, भारती खोब्रागडे, अल्का कोचे (उपाध्यक्ष, महाराष्ट्र), छाया खोब्रागडे (विदर्भ विभाग उपाध्यक्ष), अश्विनी भांडेकर (गडचिरोली जिला कार्याध्यक्ष), सीमा मेश्राम, सरिता बोरकर, सुजाता सोमकुवर (खापा), संध्या सोमकुवर (वाडी), प्रतिमा गोडबोले (रामटेक), पुष्पा कांबळे (अध्यक्षा, काटोल सर्कल), संगिता नानोटकर (कोराडी), स्मिता जिभे (रामटेक), प्रियंका टोंगसे (रामटेक), सुहासिनी शनिचरे (रामटेक) आदी महिला पदाधिकारी तथा *नागपुर शाखा* के पदाधिकारी नरेश डोंगरे (अध्यक्ष, नागपूर जिला), डॉ. राजेश नंदेश्वर (महासचिव, नागपूर शहर), गंगाधर खापेकर (उपाध्यक्ष, नागपुर शहर), रोशन खोब्रागडे (उपाध्यक्ष, नागपुर शहर), मनिष खंडारे, रेवाराम वासनिक, प्रकाश बागडे, चंद्रशेखर दुपारे, राजु मेश्राम (कार्याध्यक्ष, नागपुर जिला), सुरेश रंगारी, सुनिल कुरील, सुहास चंद्रशेखर, निरज पाटील (कार्याध्यक्ष, काटोल सर्कल), उत्तम कांबळे (महासचिव, काटोल सर्कल) आदीयों ने सदर नियुक्ती पर, उनका अभिनंदन किया है.

 👌 *फिल्मी नायक - गगन मलिक से लेकर महाठग - नितिन गजभिये तक बुध्द मुर्ती का व्यापारीकरण एवं धम्म देसना (?) समारोह ...!*

    *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* नागपुर १७

राष्ट्रिय अध्यक्ष, सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल

मो. न. ९३७०९८४१३८ / ९२२५२२६९२२

     कुछ दिन पहले इलेक्ट्रानिक मिडिया के माध्यम से, मुझे नागपुर स्थित *दीक्षाभूमी ऑडिटोरियम"* में, ७ अप्रेल २०२२ को फिल्मी नायक (?) कहे या नाचा - *गगन मलिक* द्वारा थायलंड में, बौध्द भिक्खुपन का अनुसरण करने के पश्चात, *भंते अशोक* यह नाम पाकर, *"धम्म देसना समारोह"* का आयोजन की वह पोष्ट थी. और मन में कई प्रश्न उपस्थित हो उठे. गगन मलिक ये मुलत: अबौध्द परिवार से ताल्लुकात रखते है. वैसे उन्होने *"भगवान राम / कृष्ण"* समान अन्य देवताओं के फिल्मी किरदार भी निभाये है. परंतु श्रीलंका में बनी *"भगवान बुध्द"* इस मुव्ही से, उनको बडा नाम एवं बडी शोहरत मिली. और कई देशों के मान्यवरों से मधुर संबंध भी बन गये. और वे संबंध ही आगे जाकर, भारत मे *"बुध्द मुर्ती व्यापारीकरण "* करने का सही कारण सिध्द हुआ. और *महाठग - नितिन गजभिये* उस बुध्द मुर्ती व्यापारीकरण का एकमेव बडा दलाल...!

       *महाठग - नितिन गजभिये* ने बुध्द मुर्ती बेचने का जो तरिका निकाला है, वह भी बडा काबिले - ए - तारिफ है.‌ सदर बुध्द विहार के पदाधिकारी वर्ग, जो बुध्द मुर्ती की मांग करते है, उनसे *"विहार से कागजात,"* बुध्द मुर्ती देने के पहले ही मांग लेते है. और फिर *"बुध्द मुर्ती के आकार के अनुसार दर"* बताये जातें है. जैसे की - *तिन फुट* की बुध्द मुर्ती - ३५ - ४० हजार रुपये. *षह फुट* की बुध्द मुर्ती - ६५ - ७० हजार रुपये. अगर वह सौदा मान्य ना हुआ तो भी, वह बुध्द विहार के कागजात नितिन के पास. *"उस विहार को मुर्ती ना देने पर भी, उस विहार के नाम मुर्ती देने का खुला हिशोब...!"* विदेशों से वह बुध्द मुर्ती *मुफ्त* में, भारत में भेजी जाती है. क्यौं कि, वे विदेशी श्रद्धावान मान्यवर भारत को, *"बुध्द का देश"* मानते है. और वे लोग "दान पारमिता"  भाव को भी, बहुत श्रध्दा से देखते है.‌ विदेशी दाताओं के उस श्रध्दाभाव को, हमारे कुछ नालायक लोकों ने व्यापार बना डाला. दस साल पहले *"मै (डॉ. मिलिन्द जीवने) और एक अन्य गजभिये"* नाम के व्यक्ती ने, *"५६ नग बुध्द की तिन फुट की मुर्तीयां"* / और तिन फुट का स्टैंड (कुल ६ फुट) दो ट्रकों में भरकर, नागपुर लाये थे.‌ और वह विषय बडा चर्चा का रहा था. *"क्यौ कि, पहली बार इतनी बडी संख्या में, बुध्द मुर्तीयां नागपुर को आयी थी."* और उन सभी बुध्द मुर्तीओं का वितरण, समस्त विदर्भ में किया गया. परंतु बुध्द मुर्ती वितरण में हुये विवाद के कारण, मै स्वयं वहा से हट गया.‌ *विवाद का कारण* था - जो विहार के लोगों ने, हमारे साथ आकर / सात दिन साथ रहकर / स्वयं पैसे खर्च करने पर भी, उन विहारों को बुध्द मुर्ती नही दी गयी. और गजभिये मुझे कहने लगा कि, *"इन मुर्तीओं के लिए, वे कुछ विहार लायक नही है."* सवाल मेरा यह था कि, *"हमारे इतनी लायकी है क्या कि, हम उन विहारों की लायकी तय करे ?"* तुम्हे विहार की लायकी देखना था तो, वह पहले ही तुम्हे देखना था.‌ बुध्द मुर्ती उस विहार के नाम आने के बाद क्यौं ? बाद में उस गजभिये ने, वो बुध्द मुर्तीयां कुछ पैसे लेकर, अन्य विहार तथा अ-विहार (विद्यापीठ / मिशन समान संस्था) को वितरीत करने का इतिहास रचा. यहां मुझे *"दोनों ही गजभिये लोग"* दलाल दिखाई दिये. या कहें कि, *"धम्म के नाम पर, समाज को कलंक...!"*

     थायलंड की वे ५६ बुध्द मुर्तीयां आने के पहले, *"एक बुध्द मुर्ती डायरेक्ट बँकाक, थायलंड"* से नागपुर फ्लाईट द्वारा आयी थी.‌ उस टाईम नागपुर - बँकाक डायरेक्ट फ्लाईट हुआ करती थी. परंतु हमे किसी भी प्रकार की कोई *"कस्टम ड्युटी,"* एयरपोर्ट पर नही भरनी पडी थी. कस्टम अधिकारोंओं ने, हमे कस्टम ड्युटी भरने को कहा था. हम लोगों ने उन्हे, कानुन का संदर्भ देकर, आधे घंटे मे वह बुध्द मुर्ती, नागपुर एयरपोर्ट से हम ने बाहर निकाली थी. वही *"तायवान"* इस देश से, कई लाखों की धम्म किताबें, मैने कई बार मंगायी है.‌ बस मुझे बंबई के एजंट को, वह *"छुडाने का एजंट चार्ज और ट्रांसपोर्ट का खर्च"* केवल इतना खर्च आया. अन्य कोई भी खर्च नहीं. केवल मुझे बंबई एक बार जाना पडा. फिर कभी भी जाना नही पडा. बसं, फोन से ही यह सभी व्यवहार हुआ करता था. अपना केवल *"ईमानदारी का व्यवहार"* चाहिये. *महाठग - नितिन गजभिये* ने कितने सारे लोगों को ठगा है. श्रीलंका से *"बुध्द अस्थिया"* हम ने लायी थी. उस समय मैने *"रथ बनाने के ५०,००० हजार रुपये"* नितिन को दिये थे.‌ वह रथ समाज कल्याण विभाग से बनाया गया. वे पैसे नितिन गजभिये ने, मुझे वापस नही किये.‌ मैने *"४ लाख रूपये शंकरराव ढेंगरे"*  इनके माध्यम से दिये थे. नितिन ने वह पैसे ना वापस किये, ना ही उसका हिसाब दिया है. ऐसे कितने सारे लोगों के पैसे, नितिन गजभिये ने कभी वापस ही नही किये. मुझे तायवान से धम्म पुस्तके लाने के लिए, *हर वक्त अंदाजे ४० - ५० हजार रुपये खर्च आया करता था. वह खर्च मैने स्वयं ही वहन किया."* और मैने किसी भी व्यक्ती से / विहारों से, एक पैसा भी नही लिया है. *"यह थी मेरी धम्म के प्रती प्रामाणिक एवं सही निष्ठा...!"* अगर *महाठग - नितिन गजभिये* / *गगन मलिक* ने, कस्टम ड्युटी भरी है तो, वह कितनी *"राशी हर बार भरी"* है ? यह एक संशोधन का विषय है. उन्होने वह खर्च जाहिर करना चाहिये. हमे जल्द ही *"अहिल्याबाई होळकर संस्था का"* कस्टम ड्युटी का वह रिपोर्ट, प्राप्त हो जाएगा. धम्म समान पवित्र कामों मे, यह *"दलालगिरी"* चिंता का बडा विषय है...!

      *महाठग - नितिन गजभिये*, ये भंडारा रोड स्थित पेट्रोल पंप पर, ग्राहकों को केवल *"पेट्रोल बेचनेवाला,"* साधारण कर्मचारी था. नागपुर कन्हान के पास *"सिहोरा"* इस छोटे से गाव में, वडिलोपार्जीत थोडीसी खेती थी. और सिहोंरा गाव के लोगों को, बहला - फुसलाकर, उनके *"खेती को अकृषक कर प्लॉट डालकर,"* वह प्लॉट बेचकर बडी कमाई करने का, गाव के लोगों को सपना दिखाया गया. वह जमिन नितिन गजभिये ने, अपने नाम से *"पावर ऑफ एटर्नी "* की. नागपुर - चंद्रपुर - गडचिरोली - भंडारा - गोंदिया इन जिलों में, अपने कमिशन‌ एजंट को नियुक्ती कर, *"हजारों प्लॉटों की बिक्री"* की है. मुल जमिन मालकों को, पैसों के लिए घुमा रहा है. प्लॉट धारकों को भी *"प्लॉट की कोई रजिस्ट्री"* नही करके दी. वह अवैध प्लॉट यह *"५ - ७ लाख रुपये"* में नितिन ने बेचने के पश्चात, उस प्लॉट की रजिस्ट्री ही नही हो सकती.‌ यह परिस्थिति है. *"रजिस्ट्री विभाग (स्टैंप जिलाधिकारी) से १४ लाख ९० हजार"* की धोकादारी की है. अत: वह विभाग भी अब सावधान हो गया है.‌ उस का प्रकरण रजिस्ट्री विभाग के पुणे मुख्यालय में, सुनवाई / निर्णय के रखा है.‌ उस जगह *"बुध्दा इंटरनेशनल स्कुल"* खोलने के नाम, *"नितिन गजभिये / गगन मलिक"* ने वो बडी धोकादारी की है. उधर *उसी जगह* पर, सामाजिक न्याय विभाग से भी, *"प.पु. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर विपश्यना केंद्र"* खोलने के लिए, *"दो करोड रुपये"* की चपत भी *महाराष्ट्र सरकार* को दी है. वह भी प्रकरण सामाजिक न्याय विभाग पुणे मुख्यालय में, अंतिम निर्णय के रखा गया है. और सामाजिक न्याय विभाग के, प्रादेशिक उपायुक्त *डॉ. सिध्दार्थ गायकवाड* इन्होने, *नितिन गजभिये / गगन मलिक* को बचाने का प्रयास करने के कारण, पुणे मुख्यालय ने, सिध्दार्थ गायकवाड को सविस्तर रिपोर्ट मांगा है. *नितिन गजभिये / गगन मलिक,* जब सरकार से इतनी बडी धोकादारी कर सकते है तो, उनके सामने *"समाज के लोग क्या चीज है ?"*

    *महाठग - नितिन गजभिये* के और पैसे आने के तमाम मार्ग बंद होने पर, सिने नाचा - *गगन मलिक* इनके माध्यम से, *"बुध्द मुर्ती बेचने"* का दुसरा अलग मार्ग निकाला गया. वही गगन मलिक को खुद की इमेज बनाने के लिए, क्या गगन मलिक ने थायलंड में, *"बौध्द भिक्खु बनने का कोई खेल‌ तो नही खेला है ?"* यह भी प्रश्न है. और बौध्द भिक्खु बनने के उपरांत, यह सारा प्रकरण दबाने का कोई षडयंत्र तो नहीं ? यह भी प्रश्न है‌. सिने नायक गगन मलिक को कितने सारे मान्यवरों ने बताया था कि, *"नितिन गजभिये यह चरित्रहीन है.‌ वो महाठग है."* फिर भी गगन मलिक, महाठग - नितिन गजभिये को चिपके हुये क्यौ है ? यह भी प्रश्न खडा होता है. *"बुध्द मुर्ती विक्री संदर्भ का विवरण"* उपर के पैरा में आया ही है.‌ अब सवाल यह है कि, नागपुर के *"पावन दीक्षाभूमी सभागृह"* में, दिनांक ७ अप्रेल २०२२ को उस चौकडी के *"धम्म देसना समारोह"* का आयोजन को, हम किस नजरों से देखें ? वही बौध्द धर्मगुरू *"आर्य नागार्जुन भदंत सुरेई ससाई जी / भंते ज्ञानज्योती जी"* इन महानुभावों को, यह निश्चित करना होगा कि, क्या इन अनैतिक व्यवहार करनेवालों का साथ दे या उन से कोसों दुर रहे ? यह भी प्रश्न है. वही हमारे *"दीक्षाभूमी समिती"* को भी, इस संदर्भ में निर्णय लेना होगा ? क्या दीक्षाभूमी अनैतिक लोगों के अनैतिक / व्यावसायिक कामों केंद्र बने या *"बोधिसत्व प. पु. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर"* इनके विचारों के, प्रचार - प्रसार का केंद्र बने...!!! सवाल यह भी है कि, क्या दीक्षाभूमी समिती *"अंगलावे - भोगलावे"* इन मानसिक प्रवृति के सिरकाव से कोसों दुर रहती है ? आंबेडकरी समाज की अपेक्षा रही है, *"दीक्षाभूमी यह डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जी के सामाजिक - धार्मिक - सांस्कृतिक विचारों के प्रचार / प्रसार का आंतरराष्ट्रिय केंद्र बने !"* हम केवल अपेक्षा कर सकते है.‌ निर्णय तो आप बुध्दीवादी ही ले सकते है. जय भीम...!!!

* * * * * * * * * * * * * * * * * * *

(नागपुर, दिनांक २०मार्च २०२२)

 🌹 *HWPL H.Q.: Korea अंतर्गत DPCW का षहवा वार्षिक स्मरणोत्सव २०२२ का १४ मार्च २०२२ को संपन्न ...!*

*6th Annual Commemoration of the DPCW 2022*

      आंतरराष्ट्रिय संघटन *"HWPL H.Q.: Korea"* के अंतर्गत DPCW का *"६वा वार्षिक स्मरणोत्सव कार्यक्रम २०२२"* का आयोजन १४ मार्च २०२२ को दोपहर ४.३० को *"ऑनलाईन "* किया गया था.‌ और सदर कार्यक्रम का प्रमुख उद्देश *"विश्व में शांती"* प्रस्थापित करना तथा आज चल रहे *"युक्रेन - रशिया युध्द"* पर, वहां बडी चिंता जतायी गयी. जहां विश्व के जाने माने मान्यवरों ने, अपना मार्गदर्शन किया. अंत मे आंतरराष्ट्रिय अध्यक्ष *"मा. ली मैन ही"*  इन्होने अपना बखुबी संबोधन किया. *"सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल* के राष्ट्रिय अध्यक्ष *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* तथा कुछ प्रमुख मान्यवरों को, सदर कार्यक्रम का निमंत्रण दिया गया था. उस समारोह मे निमंत्रीत मान्यवरों को प्रमाणपत्र देकर सन्मानित किया गया.