👌 *जळगाव मध्ये २ - ३ एप्रिल रोजी होणा-या बौध्द साहित्य सम्मेलन अध्यक्ष पद प्रा. यशवंत मनोहर ह्यांना देण्याचा विवाद एवं आयोजन...!* 

     *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* नागपूर 

अध्यक्ष, बौध्द साहित्य सम्मेलन समन्वय समिती जळगाव

मो.न. ९३७०९८४१३८, ९२२५२२६९२२

      बौध्द साहित्य प्रचार संस्था अंतर्गत दिनांक २ - ३ एप्रिल २०२३ रोजी *"तिसरे राज्य स्तरीय बौध्द साहित्य सम्मेलन"* जळगाव येथे आयोजित करण्यात आलेले आहे. सम्मेलनाचे उदघाटन रिपब्लिकन सेना (?) सरसेनापती *आनंदराज आंबेडकर* हे करणार असुन, ईहवादी साहित्यिक *प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर* (ते आंबेडकरी - बौध्द साहित्यिक नाही) ह्यांची अध्यक्षता राहाणार आहे. सदर बातमीची पोष्ट दोन महिण्यापुर्वी *बौध्द साहित्य सम्मेलन समन्वय समिती* ह्या व्हाट्सएप ग्रुपवर प्रकाशित झाली. मी स्वत: (डॉ. जीवने) सदर समन्वय समितीचा अध्यक्ष असतांना आणि समन्वय समितीची कोणतीही *"ऑफ लाईन / ऑन लाइन मिटिंग"* झालेली नसतांना सदर धोरणात्मक निर्णय झाल्यामुळे, मी बौध्द साहित्य प्रचार संस्थेचे अध्यक्ष *प्रा. शुक्राचार्य गायकवाड* आणि सचिव *प्रा. भरत सिरसाट* ह्यांना फोन करुन तसेच व्हाट्सएप वर मेसेज ही करुन, सदर घेतलेल्या निर्णयाबद्दल माझी नाराजी सांगितली. तेव्हा बातमीमध्ये अध्यक्ष म्हणुन प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर ह्यांचे नाव होते. आनंदराज आंबेडकर ह्यांचा उल्लेख नव्हता. प्रा गायकवाड तेव्हा गोव्याला असुन ह्या विषयावर प्रा सिरसाट ह्यांच्यासोबत बोलणार असल्याचे ते मला म्हणाले. तसेच उभयतांना मी *प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर* हे आंबेडकरी - बौध्द साहित्यिक नाहीत. प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर ह्यांच्या घरी *" गौरी - गणपती"* बसली जात असते, ह्याबद्दलची माहिती दिली. तसेच प्रा यशवंत मनोहर संदर्भात मी लिहिलेले आणि मिडियात प्रकाशित झालेले लेख ही पोष्ट केले. परंतु मागिल दोन महिन्यापासुन *"बौध्द साहित्य समन्वय समितीची"* कोणतीही मिटिंग ही आयोजित करण्यात आलेली नाही. त्यामुळे कोणताही धोरणात्मक निर्णय हा घेण्यात आलेला नाही. त्यामुळे *प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर / आनंदराज आंबेडकर* ह्यांना देण्यात आलेले निमंत्रण हे पुर्ण बेकायदेशीर आहे, हे म्हणायला हरकत नाही. *"ह्याला न्यायालयात आवाहन दिल्यास आपल्या आंबेडकरी - बौध्द समाजात हा चुकीचा संदेश जावु शकतो."* तेव्हा आयोजन समितीने ह्या संदर्भात विचार करणे, हे फार गरजेचे आहे. आता आपण या मान्यवरांच्या विरोधाबाबत बोलु यां...!

     निश्चितचं *प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर* हे नामांकित ईहवादी साहित्यिक आहेत. त्यांनी कार्ल मार्क्स / केसवसुत / डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर / महात्मा ज्योतिबा फुले इत्यांदी मान्यवरांवर लिखाण ही केलेले आहे. परंतु मनोहरांची बांधिलकी कधी कार्ल मार्क्स आहे तर, कधी केशवसुत ही. तेव्हा यशवंत मनोहर हे पुर्णत: / शुध्दपणे व्यवसायी साहित्यिक आहेत, असे ही आपल्याला म्हणता येईल. त्यांनी *"विद्रोही साहित्य सम्मेलनाची"* अध्यक्षता भुषविली आहे. सदर समस्त विद्रोही साहित्यिक मंडळींचा प्रस्थापित *"मराठी साहित्य सम्मेलन"* ह्याला असणारा विरोध हा बेगडी स्वरुपाचा आहे. त्या विद्रोही साहित्यिकांनी परंपरावादी विचार - संस्कृती ही कुठे नाकारलेली नाही ? सविस्तर विराधावर चर्चा ही पुढे कधीतरी ! प्रा. यशवंत मनोहर हे *"अंधश्रध्दा निर्मुलन समितीच्या"* मंचावर त्यांची स्तुती करुन गेले. अंधश्रध्दा मंडळींनी ही रुढी - परंपरा विचार - संस्कृती - देव हा नाकारलेला नाही. प्रा.‌डॉ. यशवंत मनोहर ह्यांच्या घरी *"गौरी - गणपती"* बसली जात असते. सदर घटनेची साक्ष ही बरीच मंडळी / भंते सुध्दा देतील. प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर ह्यांच्या घरी *"गौरी - गणपती"* बसलेली असतांना, अचानकपणे मी स्वत: (डॉ.‌ जीवने) आणि माझा परम मित्र *अमर रामटेके* (नामांकित नाटककार / आकाशवाणी अधिकारी) आम्ही दोघे ही प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर ह्यांना सहज भेटायला त्यांच्या घरी गेलो होतो. तेव्हा त्यांच्याकडे एक भंते ही बसलेले होते. तेव्हा प्रा. यशवंत मनोहर ह्या संदर्भात आपल्या नाटकीय भाषेत म्हणाले की, *"मिसेसच्या मैत्रीणी आणि ती ही करीत असते. हे चालायचं."* प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर ह्यांचा प्रवास कट्टर जातियवादी / भाजप नेते - *गिरिश गांधी* (सांस्कृतिक डॉन) ह्यांच्या सोबत राहिलेला आहे. अजुन बरेच काही लिहिता येईल. गौरी - गणपती हे बसविणे असो, वा भाजप नेते गिरिश गांधी ह्यांची मित्रता इत्यादी हे विषय प्रा. यशवंत मनोहर ह्यांचे व्यक्तिगत विषय असल्याने ह्याच्यावर जास्त भाष्य करणार नाही. प्रश्न येथे *"बौध्द साहित्य सम्मेलन अध्यक्ष पदाच्या सन्मानाचा आहे."* आणि म्हणुनच माझा प्रा. यशवंत मनोहर ह्यांना तिस-या बौध्द साहित्य सम्मेलनाचा अध्यक्ष करण्याला विरोध आहे. *"वरुन मी स्वत: ह्या बौध्द साहित्य सम्मेलनाच्या समन्वय समितीचा अध्यक्ष आहे."* मी ही महा चुक कां बरे करावी? जर यशवंत मनोहर हे सत्य नाकारत असतील तर त्यांना बौध्द विचारक म्हणावे काय ? हा प्रश्न आहे.‌

      रिपब्लिकन सेना निर्मित संघटनेचे सरसेनापती *आनंदराज आंबेडकर* ह्यांना सदर बौध्द साहित्य सम्मेलनाच्या उदघाटक विरोधाचा आहे. *एड. प्रकाश आंबेडकर / भिमराव आंबेडकर / किंवा आनंदराज आंबेडकर* ही तिन ही मान्यवर आपला एकमेव आदर्श डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांच्या परिवाराचा घटक आहेत.‌ तेव्हा त्यांचा सन्मान करणे, हे काही ही गैर नाही. परंतु ती मान्यवर केवळ डॉ. बाबासाहेबांच्या परिवारातील आहेत म्हणून आपण त्यांच्या चुकीच्या निर्णयाचे समर्थन करावे, हा विषय पचनीय नाही. *आनंदराज आंबेडकर* ह्यांनी एड. प्रकाश आंबेडकर ह्यांच्या माध्यमातुन मुंबईच्या चैत्यभुमीवरील *"डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर स्मारकाचा लढा हा अनैतिक पध्दतीने हायजॅक केला."* वास्तविकत: ह्या लढ्याचे श्रेय हे पोष्ट खात्यातील एक तृतीय वर्ग कर्मचारी *चंद्रकांत भंडारे* ह्यांचे आहे. दुसरे कारण आनंदराज आंबेडकर हे आंबेडकरी बौध्द साहित्यिक नाहीत. *"तेव्हा बौध्द साहित्य सम्मेलनाचे उदघाटन हे कुण्या एखाद्या योग्य नामांकित वरिष्ठ आंबेडकरी - बौध्द साहित्यिकाकडुन व्हायला हवे."* ह्या सन्मानाचा अधिकारी ती व्यक्ति असायला हवी. प्रकाश आंबेडकर ह्यांनी ही *"बाबासाहेबांच्या रिपब्लिकन नावाला छेद देवुन बहुजन महासंघ ते वंचित आघाडी असे नामकरण केलेले आहे."* करोना तिव्र काळात *"हिंदु मंदिर उघडण्याचे आंदोलन"* त्यांनी केलेले होते. बाबासाहेब आंबेडकर ह्यांचा *"काळाराम मंदिर सत्याग्रह"* हा देवदर्शनाचा लढा भाव नव्हता. तर तो समतेचा मानवी लढा होता. राजगृहावर *"बाबासाहेबांच्या जन्मदिनी काळे झेंडे"* लावलेले होते. तसे बघितले तर एड. प्रकाश आंबेडकर ह्यांना पहिल्यांदा समाजकारणात स्मृतिशेष *डॉ. आनंद जीवने* ह्यांनी आणुन त्यांचा जंगी सत्कार धनवटे रंगमंदिरात केला गेला. तेव्हा मी स्वत: प्रकाश आंबेडकर ह्यांचा सत्कार केलेला होता. स्मृतिशेष *अशोक आंबेडकर* ह्यांचे *"दि बुध्दीस्ट सोसायटी ऑफ इंडिया"* ही बाबासाहेबांनी स्थापित संस्थेची  सुधारीत स्कीम लिहिण्यात काही योगदान नाही. सदर स्कीमची चर्चा माझ्या स्टडी रुममध्ये बरेचदा तत्कालिन कार्यकारीणी सदस्य स्मृतिशेष - *हरिश मजगौरी / डॉ. स. वि. रामटेके* ह्यांनी केलेली होती. आणि स्मृतिशेष - *हरिश मजगौरी* (माझ्या आईचे आत्ये भाऊ - त्यांना मी मोठे बाबा म्हणत असे) ह्यांनी तो स्कीम ड्राफ्ट लिहिलेला होता, ह्याचा मी साक्ष आहे. सांगायचे विशेष असे की, आम्हाला सदर पद देतांना योग्य अशा मान्यवराला तो सन्मान द्यायला हवा.

     *"तृतीय बौध्द साहित्य सम्मेलन"* ह्या विचाराला विरोध असण्याचे कारण नाही. *"साहित्य हा विचाराचा आरसा कधीही नसावा. आणि विशेषत: बौध्द साहित्य हे माणसाच्या जीवनाला आकार देणारे, साकारणारे एक सशक्त माध्यम आहे. आरसा हा आभासी प्रतिबिंबाचे प्रतिक आहे.‌ तेव्हा आपल्याला ह्या आभासी प्रतिबिंबातुन बाहेर पडायला हवे."* म्हणुन आयोजकांनी आता तरी झालेली महा चुक ही दुरुस्त करायला हवी. अजुन ही सदर चुक दुरुस्त करायला बराच वेळ आहे. एक महिना शेष आहे.‌ आणि समन्वय समितीची तातडीची सभा घेता येवु शकते. *"प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर / आनंदराज आंबेडकर ह्यांच्याबद्दल योग्य निर्णय घेवुन, त्यांची दिलगिरी व्यक्त करुन त्यांना आदरपूर्वक सदर सम्मेलनात निमंत्रित न करण्याचे पत्र पाठविले जावु शकते."* वेळ कमी वाटत असल्यास सदर सम्मेलन अजुन १५ - २० दिवस पुढे ढकलता येवु शकते. नविन अध्यक्ष / उदघाटक निवडता येईल. प्रश्न हा आता फक्त ईच्छाशक्तीचा आहे. मी समन्वय समितीचा अध्यक्ष म्हणुन माझी भुमिका ही स्पष्ट विषद केलेली आहे. मी अशा चुकीच्या मिशनमध्ये कधी ही सहभागी होणार नाही. बाकी निर्णय हा आपला आयोजक म्हणुन राहाणार आहे.

* * * * * * * * * * * * * * * * *

(नागपूर दिनांक २७ फेब्रुवारी २०२३)

 🎼 *बुध्द के गीत लिखता हुं....!*

      *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* 

      मो. न. ९३७०९८४१३८

फुलों की वादियों से बहुत‌ प्रेम करता हुं

झुलें पर बैठकर बुध्द के गीत लिखता हुं...

मतलबीयों से अकसर बहुत दुर रहता हुं

मोहक फुल वृक्षों से अपनी दोस्ती करता हुं

उन्ही सुंदरता कोमलता का बडा कायल हुं

बुध्द प्रेम का सच्चा प्रतिक मानते रहा हुं...

फुल भंवर के प्रेम गुंजन को देखा करता हुं

फुलों के मधु सुगंध का आस्वाद भी लेता हुं

पंछियो की उड़ान में कल मै देखा करता हुं

बहरने के लिए पाणी - ख़त डाला करता हुं...

रंग बेरंग फुल पंछियो में समुचा रम जाता हुं

धोका गद्दारी मक्कारी ना ही देखा करता हुं

वो मन भावन रुप ख़िलतें ही सुकुन पाता हुं

निसर्गमय सम्यक बुध्द को देखा करता हुं...

* * * * * * * * * * * * * * * * *

(निसर्ग - बुध्द के मैत्री भाव पर)

 ✍️ *यशोधरा - सावित्री - रमाई*

       *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* 

        मो.न. ९३७०९८४१३८

सिध्दार्थाची तु गं यशोधरा

त्यागाचे एक प्रतिक आहे

कारुणिक बुध्द घडवणारी

आमची तु एक आई आहे...

ज्योतिबा फुलेची तु गं सावित्री

इतिहासाची तु यशोधरा आहे 

सत्यशोधक फुले घडविणारी

समस्त स्त्री वर्गाची आई आहे...

भीमराव बाबांची तु गं रमाई

यशोधराचे एक प्रतिरूप आहे 

बोधिसत्व आंबेडकर घडवणारी

आमची दुसरी तु आई आहे...

जगात आई असतील खुप ही

तुमच्या पारड्यात बसणार नाही 

महा त्याग - समर्पण - कृती मध्ये

तुमच्या सारखा इतिहास नाही...

* * * * * * * * * * * * * * *

 ✍️ *यशोधरा - सावित्री - रमाई*

       *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* 

        मो.न. ९३७०९८४१३८

सिध्दार्थाची तु गं यशोधरा

त्यागाचे एक प्रतिक आहे

कारुणिक बुध्द घडवणारी

आमची तु एक आई आहे...

ज्योतिबा फुलेची तु गं सावित्री

इतिहासाची तु यशोधरा आहे 

सत्यशोधक फुले घडविणारी

समस्त स्त्री वर्गाची आई आहे...

भीमराव बाबांची तु गं रमाई

यशोधराचे एक प्रतिरूप आहे 

बोधिसत्व आंबेडकर घडवणारी

आमची दुसरी तु आई आहे...

जगात आई असतील खुप ही

तुमच्या पारड्यात बसणार नाही 

महा त्याग - समर्पण - कृती मध्ये

तुमच्या सारखा इतिहास नाही...

* * * * * * * * * * * * * * *

 👌 *बुध्दाची करुणा...!*

        *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* 

         मो.न.‌ ९३७०९८४१३८

ह्या वेदनांना आसवांची करुणा आहे

बुध्दाची करुणा शांतीचे प्रतिक आहे...

अंधा-या काजव्यांना प्रकाश दुर आहे

सुर्य किरण संगिताचा चंद्र साज आहे

तारकांना रात्र ही एक उजळणी आहे

सुर्य चंद्राची मैत्री रे कधी होणार आहे...

ह्या फुलांचे वेली - झाडांवर प्रेम आहे 

कस्तुरी मधु गंधाला फुलांचा नाद आहे

पाखरांना झाडांचा मोठा आधार आहे

दुभंगलेल्या मनाला एक इशारा आहे....

काळोखाची रात्र ही फार भयाण आहे

भीम बाबाचा संदेश मोठा दरारा आहे

बुध्द शांती मार्गाने हे जग जिंकले आहे 

अशोकाचा भारत ही आता गरज आहे...

* * * * * * * * * * * * * * * *

 👌 *बुध्दाची करुणा...!*

        *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* 

         मो.न.‌ ९३७०९८४१३८

ह्या वेदनांना आसवांची करुणा आहे

बुध्दाची करुणा शांतीचे प्रतिक आहे...

अंधा-या काजव्यांना प्रकाश दुर आहे

सुर्य किरण संगिताचा चंद्र साज आहे

तारकांना रात्र ही एक उजळणी आहे

सुर्य चंद्राची मैत्री रे कधी होणार आहे...

ह्या फुलांचे वेली - झाडांवर प्रेम आहे 

कस्तुरी मधु गंधाला फुलांचा नाद आहे

पाखरांना झाडांचा मोठा आधार आहे

दुभंगलेल्या मनाला एक इशारा आहे....

काळोखाची रात्र ही फार भयाण आहे

भीम बाबाचा संदेश मोठा दरारा आहे

बुध्द शांती मार्गाने हे जग जिंकले आहे 

अशोकाचा भारत ही आता गरज आहे...

* * * * * * * * * * * * * * * *

 👌 *HWPL (H.Q.: Korea) इस विश्व स्तरीय आंतरराष्ट्रिय संघटन की ओर से, २३ अक्तूबर २०२२ को झुम पर आयोजित, "विश्व शांती शिखर सम्मेलन" इस विषय पर, "आंतरधर्मीय परिसंवाद" कार्यक्रम...!*

* *डा. मिलिन्द जीवने,* अध्यक्ष - अश्वघोष बुध्दीस्ट फाऊंडेशन, नागपुर *(बुध्दीस्ट एक्सपर्ट / फालोवर)* इन्होंने वहां पुछें दो प्रश्नों पर, इस प्रकार उत्तर दिये...!!!

* प्रश्न - १ :

* *अपने‌ धार्मिक शास्त्र में, विश्वासियों को किन आशिषों का वादा किया गया है ? क्या इसमें आशिर्वाद के स्त्रोत के बारें में दर्ज भी है ?*

* उत्तर : - भगवान बुध्द‌ की मुर्ती के सम्मुख शारिरीक रुप से नतमस्तक होना, नमन करना यह कोई धर्मांधी भक्तिभाव नही है. किसी भी प्रकार की अंधश्रध्दा या अन्धविश्वास नही है.  बल्की उनके उच्च आदर्शों के प्रति सम्मान जताना है. इससे हमारे अन्त:करण में उठने वाली खुशी व प्रीति की उमंगों की अनुभूति की अभिव्यक्ति होती है.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

बुध्द की पाली भाषा की गाथाए कहना या पठन करना यह विश्वासीयों को, सन्मार्ग का बोध कराती है. उन सन्मार्ग की ओर जाने का बोध कराती है. उसका पालन करने की प्रेरणा देती है. वह गाथाएं आशिषों का  कोई वादा नही है. बल्कि मानव कल्याण का वह मार्गदर्शक है. 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

तथागत "महामंगल सुत्त गाथा" में कहते है 

*असेवना च बालानं पण्डितानञ्व सेवना |*

*पुजा च पुजनियानं एतं मंङ्गलमुत्तमं ||*

(अर्थात : - मुर्खों की संगत नही करना, विद्वानों की संगत करना एवं पुज्यों की पुजा करना, यह उत्तम मंगल है. )

*पतिरुप देसवासो च पुब्बे च कतपुञ्ञता |*

*अत्तसम्मापणिधि च मंङ्गलमुत्तमं ||*

(अर्थात :- उचित स्थान पर निवास करना, पुण्य कार्यों का संचय करना तथा सम्यक आत्म निरिक्षण यह उत्तम मंगल है.)

*बाहुसच्चं च सिप्पंच विनयो च सुसिक्खितो |*

*सुभाषिता च या वाचा एतं मंङ्गलमुत्तमं ||*

(अर्थात :- बहुश्रुत होना, शिल्पादि कलाएं सिखना, शिष्ट व्यवहार करना, श्रेष्ठ शिक्षा लेना, सुभाषित युक्त वाणी होना, यह उत्तम मंगल है.

*माता-पितु उपट्ठानं पुत्तदारस्स संङ्गहो |*

*अनाकुला च कम्मन्ता एतं मंङ्गलमुत्तमं ||*

(अर्थात :- माता पिता की सेवा करना, बच्चों‌ व पत्नी का पालन पोषण करना, कोई गलत कार्य न करना, यह उत्तम मंगल है.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

तथागत "करणीयमेत्त सुत्त गाथा" मे कहते है 

*करणीयमत्थ कुसलेन, यन्तं‌ सन्तं पदं अभिसमेच्च |*

*सक्को उजु च सुजु च, सुवचो चsस्स मुदु अनतिमानि ||*

(अर्थात‌ :- शान्त पद (निर्वाण) प्राप्त करना चाहने वाले, कल्याण साधन में निपुण व्यक्ति को चाहिये कि वह योग्य, सरल व अत्यन्त सरल बने. उसकी बात सुन्दर, मधुर और विनित हो.)

* समय अभाव के कारण केवल एक ही गाथा बतायी है.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

तथागत "रतन सुत्त गाथा" में कहते है

(वैशाली नगरी में‌ जब अकाल पडा था, जनता दुर्भिक्ष रोग और अमनुष्यों से पिडित थी, तब कहां था)

*यानिध भुतानि समागतानि, भुम्मानि वा यानि व अन्तलिक्खे |*

*सब्बे' व भुता सुमना भवन्तु, अथो 'पि सक्कच्च सुणन्तु भासितं ||*

(अर्थात :- इस प्रकार पृथ्वी पर या आकाश में जीतने भी प्राणी उपस्थित है, वे सभी प्रसन्न हो और हमारे इस कथन‌ को आदरपूर्वक सुने.)

*तस्मा हि भुता निसामेथ सब्बे, मेत्तं करोथ मानुसिया पजाय |*

*दिवा च रत्तो च हरन्ति ये वलिं, तस्मा हि ने रक्खथ अपमत्ता ||*

(अर्थात :- इसलिये सभी प्राणी सुने. मनुष्य मात्र की प्रति मैत्री करे. ज्यो कि, वे रात दिन उसका प्रतिपालन करते है. और इसलिये अप्रमत्त होकर उनकी रक्षा करे.)

*यं किञ्चि वित्तं इध वा हुरं वा, रतनं पणितं |*

*न नो समं अत्थि तथागतेन, इदम्पि बुध्दे रतनं पणितं |*

*एतेन सच्चेन‌ सुवत्थि होतु ||*

(अर्थात :- इस लोक में या परलोक में, जो भी धन है, अर्थात स्वर्गो में उत्तम रत्न है, उनमें से कोई भी बुध्द के समान (श्रेष्ठ) नही है. यह भी बुध्द में उत्तम रत्न है. इस सत्य वचन से कल्याण हो.)

* समय अभाव के कारण सभी गाथा सुनाना और उसका अर्थ बताना संभव नही है.)

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

तथागत "धम्मपालन‌‌‌ गाथा" मे कहते है

*सब्ब पापस्स अकरणं, कुसलस्स उपसंपदा |*

*सचित्तपरियोदपनं, एतं बुध्दान सासनं ||*

(अर्थात: - सभी पापों को न करना, कुशल कर्मों को करना, तथा स्वयं के (अपने) मन (चित्त) की परिशुद्धी करना, यही बुध्द की शिक्षा है.)

*धम्मं चरे सुचरितं, न तं दुच्चरितं चरे |*

*धम्मचारि सुखं सेति, अस्मिं लोके परम्हिच ||*

(अर्थात: - सुचरित धर्म का आचरण करे, दुराचार न करे, धम्मचारी इस लोक और परलोक दोनो जगह सुखपुर्वक सोता है.)

* समय अभाव के कारण भी इस सुत्त के गाथा का पठण संभव नही है.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

अंत में "शुभेच्छा गाथा" की एक ही गाथा सुनाकर मेरे शब्दों को विराम देता हुं.

*इच्छितं पत्थितं तुय्हं खिप्पमेव स़मिज्झतु |*

*सब्बे पुरेन्तु चित्तसंकप्पा चन्दो पन्नरसो यथा ||*

(अर्थात: - तुम्हारी चाह हुयी या मांगी गयी सभी वस्तुएं तुम्हे शिघ्र प्राप्त हो. तुम्हारे चित्त के सभी संकल्प पुर्णिमा के चंद्रमा के समान पुरे हो.)

* * * * * * * * * * * * * * * * *

* प्रश्न - २ :

* *इन आशिषों को प्राप्त करने के लिए, क्या शर्ते है ? और कृपया किसी भी उदाहरण या मामलों को पेश‌ करे. जिन्होने आशिर्वाद प्राप्त करने के लिए, उन शर्तों की योग्यताओं को पुरा किया है.*

* उत्तर : - इस प्रश्न का उत्तर मेरे पहले प्रश्न‌‌ के उत्तर मे ही आया हुआ है. *"महामंगल सुत्त / "करणीयमेत्त सुत्त / रतन सुत्त तथा धम्मपालन‌ गाथा"* इस में आप को बताया गया है. वही गाथायें मै फिर से दोहराता हुं.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

तथागत "महामंगल सुत्त गाथा" में कहते है 

*असेवना च बालानं पण्डितानञ्व सेवना |*

*पुजा च पुजनियानं एतं मंङ्गलमुत्तमं ||*

(अर्थात : - मुर्खों की संगत नही करना, विद्वानों की संगत करना एवं पुज्यों की पुजा करना, यह उत्तम मंगल है. )

*पतिरुप देसवासो च पुब्बे च कतपुञ्ञता |*

*अत्तसम्मापणिधि च मंङ्गलमुत्तमं ||*

(अर्थात :- उचित स्थान पर निवास करना, पुण्य कार्यों का संचय करना तथा सम्यक आत्म निरिक्षण यह उत्तम मंगल है.)

*बाहुसच्चं च सिप्पंच विनयो च सुसिक्खितो |*

*सुभाषिता च या वाचा एतं मंङ्गलमुत्तमं ||*

(अर्थात :- बहुश्रुत होना, शिल्पादि कलाएं सिखना, शिष्ट व्यवहार करना, श्रेष्ठ शिक्षा लेना, सुभाषित युक्त वाणी होना, यह उत्तम मंगल है.

*माता-पितु उपट्ठानं पुत्तदारस्स संङ्गहो |*

*अनाकुला च कम्मन्ता एतं मंङ्गलमुत्तमं ||*

(अर्थात :- माता पिता की सेवा करना, बच्चों‌ व पत्नी का पालन पोषण करना, कोई गलत कार्य न करना, यह उत्तम मंगल है.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

तथागत "करणीयमेत्त सुत्त गाथा" मे कहते है 

*करणीयमत्थ कुसलेन, यन्तं‌ सन्तं पदं अभिसमेच्च |*

*सक्को उजु च सुजु च, सुवचो चsस्स मुदु अनतिमानि ||*

(अर्थात‌ :- शान्त पद (निर्वाण) प्राप्त करना चाहने वाले, कल्याण साधन में निपुण व्यक्ति को चाहिये कि वह योग्य, सरल व अत्यन्त सरल बने. उसकी बात सुन्दर, मधुर और विनित हो.)

* समय अभाव के कारण केवल एक ही गाथा बतायी है.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

तथागत "रतन सुत्त गाथा" में कहते है

(वैशाली नगरी में‌ जब अकाल पडा था, जनता दुर्भिक्ष रोग और अमनुष्यों से पिडित थी, तब कहां था)

*यानिध भुतानि समागतानि, भुम्मानि वा यानि व अन्तलिक्खे |*

*सब्बे' व भुता सुमना भवन्तु, अथो 'पि सक्कच्च सुणन्तु भासितं ||*

(अर्थात :- इस प्रकार पृथ्वी पर या आकाश में जीतने भी प्राणी उपस्थित है, वे सभी प्रसन्न हो और हमारे इस कथन‌ को आदरपूर्वक सुने.)

*तस्मा हि भुता निसामेथ सब्बे, मेत्तं करोथ मानुसिया पजाय |*

*दिवा च रत्तो च हरन्ति ये वलिं, तस्मा हि ने रक्खथ अपमत्ता ||*

(अर्थात :- इसलिये सभी प्राणी सुने. मनुष्य मात्र की प्रति मैत्री करे. ज्यो कि, वे रात दिन उसका प्रतिपालन करते है. और इसलिये अप्रमत्त होकर उनकी रक्षा करे.)

*यं किञ्चि वित्तं इध वा हुरं वा, रतनं पणितं |*

*न नो समं अत्थि तथागतेन, इदम्पि बुध्दे रतनं पणितं |*

*एतेन सच्चेन‌ सुवत्थि होतु ||*

(अर्थात :- इस लोक में या परलोक में, जो भी धन है, अर्थात स्वर्गो में उत्तम रत्न है, उनमें से कोई भी बुध्द के समान (श्रेष्ठ) नही है. यह भी बुध्द में उत्तम रत्न है. इस सत्य वचन से कल्याण हो.)

* समय अभाव के कारण सभी गाथा सुनाना और उसका अर्थ बताना संभव नही है.)

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

तथागत "धम्मपालन‌‌‌ गाथा" मे कहते है

*सब्ब पापस्स अकरणं, कुसलस्स उपसंपदा |*

*सचित्तपरियोदपनं, एतं बुध्दान सासनं ||*

(अर्थात: - सभी पापों को न करना, कुशल कर्मों को करना, तथा स्वयं के (अपने) मन (चित्त) की परिशुद्धी करना, यही बुध्द की शिक्षा है.)

*धम्मं चरे सुचरितं, न तं दुच्चरितं चरे |*

*धम्मचारि सुखं सेति, अस्मिं लोके परम्हिच ||*

(अर्थात: - सुचरित धर्म का आचरण करे, दुराचार न करे, धम्मचारी इस लोक और परलोक दोनो जगह सुखपुर्वक सोता है.)

* समय अभाव के कारण भी इस सुत्त के गाथा का पठण संभव नही है.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

"शुभेच्छा गाथा" की एक ही गाथा सुनाता हुं -

*इच्छितं पत्थितं तुय्हं खिप्पमेव स़मिज्झतु |*

*सब्बे पुरेन्तु चित्तसंकप्पा चन्दो पन्नरसो यथा ||*

(अर्थात: - तुम्हारी चाह हुयी या मांगी गयी सभी वस्तुएं तुम्हे शिघ्र प्राप्त हो. तुम्हारे चित्त के सभी संकल्प पुर्णिमा के चंद्रमा के समान पुरे हो.)

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

अंत में, मै यह बताना चाहता हुं कि, जिन्होने बुध्द के विचारोंनुसार आचरण किया है,   उन बुध्द के शिष्यों ने *"अर्हत अवस्था"* प्राप्त की थी. वो बुध्द का काल *"सवर्ण काल"* माना जाता है. जो *"स्वातंत्र / समता / बंधुता / न्याय तथा प्रज्ञा / शील / करुणा"* का युग भी कह सकते है. सभी मानव उस काल में, बहुत सुखमय / समृध्द जीवन यापन करते थे.

* * * * *  * * * * * * * *

* परिचय : -

* *डाॅ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'*

    (बौध्द - आंबेडकरी लेखक /विचारवंत / चिंतक)

* मो.न.‌ ९३७०९८४१३८, ९२२५२२६९२२

* राष्ट्रिय अध्यक्ष, सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल

* राष्ट्रिय पेट्रान, सीआरपीसी वुमन विंग

* राष्ट्रिय पेट्रान, सीआरपीसी एम्प्लाई विंग

* राष्ट्रिय पेट्रान, सीआरपीसी ट्रायबल विंग

* राष्ट्रिय पेट्रान, सीआरपीसी वुमन क्लब

* अध्यक्ष, जागतिक बौध्द परिषद २००६ (नागपूर)

* स्वागताध्यक्ष, विश्व बौध्दमय आंतरराष्ट्रिय परिषद २०१३, २०१४, २०१५

* आयोजक, जागतिक बौध्द महिला परिषद २०१५ (नागपूर)

* अध्यक्ष, अश्वघोष बुध्दीस्ट फाऊंडेशन नागपुर

* अध्यक्ष, जीवक वेलफेयर सोसायटी

* माजी अध्यक्ष, अमृतवन लेप्रोसी रिहबिलिटेशन सेंटर, नागपूर

* अध्यक्ष, अखिल भारतीय आंबेडकरी विचार परिषद २०१७, २०२०

* आयोजक, अखिल भारतीय आंबेडकरी महिला विचार परिषद २०२०

* अध्यक्ष, डाॅ. आंबेडकर आंतरराष्ट्रिय बुध्दीस्ट मिशन

* माजी मानद प्राध्यापक, डाॅ. बाबासाहेब आंबेडकर सामाजिक संस्थान, महु (म.प्र.)

* आगामी पुस्तक प्रकाशन :

* *संविधान संस्कृती* (मराठी कविता संग्रह)

* *बुध्द पंख* (मराठी कविता संग्रह)

* *निर्वाण* (मराठी कविता संग्रह)

* *संविधान संस्कृती की ओर* (हिंदी कविता संग्रह)

* *पद मुद्रा* (हिंदी कविता संग्रह)

* *इंडियाइझम आणि डाॅ. आंबेडकर*

* *तिसरे महायुद्ध आणि डॉ. आंबेडकर*

* पत्ता : ४९४, जीवक विहार परिसर, नया नकाशा, स्वास्तिक स्कुल के पास, लष्करीबाग, नागपुर ४४००१७

 ❓ *गंभिर प्रश्न ....!*

        *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'*

         मो.न. ९३७०९८४१३८

इथं माणसांचे चेहरे असो की

गट तट हे सारखे बदलत असतात

आपला नेहमीचा दोस्ताना

स्वाभिमानाचा सौदा करणे

ही एक फँशनचं झालेली आहे

कुणी आज इथे असेल तर

उद्या तो कुणासोबत असेल

हे भविष्य सांगणे कठिण आहे

आणि रिपब्लिकन बांधिलकी 

बदनाम अशी झालेली आहे. 

प्रामाणिकता ही राहिलेली नाही

शब्दाला जागणे तर फार दुर झाले

वेश्या ही आपला व्यवसाय

चार भिंतीच्या आत करीत असते

परंतु ह्यांचे कारनामे तर

भर रस्त्यावर होत असल्यानें

ह्यांना वेश्या सुध्दा बोलणे

हा वेश्यांचा घोर अपमान होईल

अर्थात ह्यांना काय म्हणावे ?

किंवा ह्याला काय नाव द्यावे ?

हा एक गंभिर प्रश्न आहे

समिक्षक मित्राकरींता...!

* * * * * * * * * * *

Adv. Vinod Bondada posted Jt. Secretary of CRPC Vidarbha Region.

 🤝 *एड.‌ विनोद बोंदाडे इनकी सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल (विदर्भ विभाग) सहसचिव पद पर नियुक्ती...!*

      सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल (सी.आर.पी.सी.) के विदर्भ विभाग "सहसचिव" पद पर *एड. विनोद बोंदाडे* इनकी नियुक्ति महाराष्ट्र प्रदेश सचिव *एड. विष्णु पानतावणे* इनकी शिफारस पर, सीआरपीसी के राष्ट्रिय सचिव *सुर्यभान शेंडे* इन्होने की है. सदर नियुक्ती की सुचना सीआरपीसी के राष्ट्रिय अध्यक्ष तथा सीआरपीसी वुमन विंग / सीआरपीसी एम्प्लॉईज विंग / सीआरपीसी ट्रायबल विंग / सीआरपीसी वुमन क्लब के संस्थापक - राष्ट्रिय पेट्रान *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* इन्हे भेज दी है. सदर नियुक्ती पर सीआरपीसी के पदाधिकारी वर्ग ने एड. गणवीर जी का अभिनंदन किया है.

 👌 *प्रेम कण बुध्द के .....!* 

           *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'*

           मो.न. ९३७०९८४१३८

प्रेम कण बुध्द के, ख़िल गये है जहां

करुणा का सागर, उम़ट पडा है वहां...

धर्म के नाम पर, तु लढ़ता है जहां

नफ़रत की चिंगारी, बोता है तु वहां

आदमी का यें जुनुन, पागल ही रहा

अरे कब तु बने़गा, सच्चा इंसान वहां...

यें बादल का छाना, युं नही है जहां

बिज़ली का गिरना, वो धोका है वहां

यह कब समजेगा, जाने मन तु जहां

ये बारिस का आना, हे चमन है वहां...

फुलों के साज़न का, बग़िचा है जहां

प्रेम मन का आनंद, मिलता है वहां

ये पंछिओं की उड़ान, युं नही है जहां

आगे बढ़ने का संदेश, दे रहा है वहां...

* * * * * * * * * * * * * * * *

 🌾 *बुध्द मन का आवरण...!*

       *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* 

        मो. न. ९३७०९८४१३८

मेरे सुंदर जीवक बगिचें का

मै तो बाग़वान बना हुं

फुल - फल आदी झाडों को

बडे प्यार से सिंचता रहा हुं

और सवारतें भी रहा हुं

परंतु उन कोमल - सुंदर झाडों को

जड़ से उख़ाडकर फेखने की

शत्रु वर्ग की हिन मानसिकता से

मै विचलित हों जाऊंगा !

शत्रु की यह हिन निष्क्रिय सोंच

मेरे अटल - अतुट विश्वास को

ना कभी वो तोड सकते है

ना कभी झुका सकते है

ना ही मेरे विचार को बदल सकते है

क्यौं कि मेरा उन से यह रिस्ता

अतुट प्रेम बंधन का बना है

साथ ही बुध्द मन का आवरण

ना ही इतना कमजोर रहा है...!

* * * * * * * * * * * * * * *

Adv. Sagar Ganvir posted as Secretary of CRPC Vidarbha Region

 🤝 *एड.‌ सागर गणवीर इनकी सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल (विदर्भ विभाग) सचिव पद पर नियुक्ती...!*

      सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल (सीआरपीसी) के विदर्भ विभाग "सचिव" पद पर *एड. सागर महादेव गणवीर* इनकी नियुक्ति महाराष्ट्र प्रदेश सचिव *एड. विष्णु पानतावणे* इनकी शिफारस पर, सीआरपीसी के राष्ट्रिय सचिव *सुर्यभान शेंडे* इन्होने की है. सदर नियुक्ती की सुचना सीआरपीसी के राष्ट्रिय अध्यक्ष तथा सीआरपीसी वुमन विंग / सीआरपीसी एम्प्लॉईज विंग / सीआरपीसी ट्रायबल विंग / सीआरपीसी वुमन क्लब के संस्थापक - राष्ट्रिय पेट्रान *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* इन्हे भेज दी है. सदर नियुक्ती पर सीआरपीसी के पदाधिकारी वर्ग ने एड. गणवीर जी का अभिनंदन किया है.

 ✍️ *ईहवादी / भोगवादी / ललितवादी / अभिजनवादी / विद्रोही (?) वादींचे वर्धा नगरीतील मराठी साहित्य / विद्रोही (?) साहित्य सम्मेलन आणि नाटकिय प्रेम गळाभेट एवं सांस्कृतिक संघर्ष (?)* 

   *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* नागपूर १७

   मो.न. ९३७०९८४१३८ / ९२२५२२६९२२

      दिनांक ३ - ४ - ५ फेब्रुवारी २०२३ रोजी सेवाग्राम / वर्धा ह्या गांधीवादाच्या नगरीत *"६६ वे अखिल भारतीय मराठी साहित्य सम्मेलन"* हे *न्या. नरेन्द्र चपळगावकर* ह्यांच्या अध्यक्षतेत, तर दुसरीकडे *"विद्रोही साहित्य सम्मेलन"* हे *चंद्रकांत वानखेडे* ह्यांच्या अध्यक्षतेत पार पडलेले असुन, न्या. नरेन्द्र चपळगावकर - चंद्रकांत वानखेडे ह्यांच्या प्रेम गळाभेटीने (?) ते बरेच चर्चीत आहे, असे म्हटल्यास ती अतिशयोक्ती नाही. जेव्हा जेव्हा कुठेही "अखिल भारतीय मराठी साहित्य सम्मेलनाचे" आयोजन होते, तेव्हा तेव्हा दुसरीकडे "विद्रोही साहित्य सम्मेलन" ह्याचे अलग आयोजन होणे, ह्या स्पर्धात्मक घटनेला आपण सांस्कृतिक विरोध म्हणावा वा वैचारिक विरोध ? हा मात्र संशोधनाचा विषय आहे. दिनांक २२ एप्रिल २०२२ रोजी *उदगीर* ह्या नगरीत असेच "६५ वे अखिल भारतीय मराठी साहित्य सम्मेलन" ह्याचे उदघाटन राजकिय नेते *शरदचंद्र पवार* हृयांनी आणि अध्यक्षता *भारत सासणे* ह्यांनी केली होती. तर दुसरीकडे *गणेश विसपुते* ह्यांच्या अध्यक्षतेत असेच "विद्रोही साहित्य सम्मेलनाचे" आयोजन झाले होते. ह्या दोन्ही परस्पर विरोधी साहित्य सम्मेलन आयोजनातील काही (?) विषयावर मी एक समिक्षात्मक लेख लिहिलेला होता. आताही पार पडलेल्या ह्या दोन्ही साहित्य सम्मेलन आयोजनावर सुध्दा काही प्रश्न सुध्दा निर्माण झालेले आहेत. आता त्या काही महत्वपुर्ण प्रश्नार्थक विषयावर चर्चा करु या...!

      ईहवादी / भोगवादी / ललितवादी / अभिजनवादी / विद्रोही (?) वादी / बहुजनवादी / सर्वजनवादी इत्यादी सर्वच्या सर्व साहित्यिकांना *"बुध्द - आंबेडकरी साहित्य"* ह्याबद्दल द्वेष वा भिती कां ? असा महत्वपुर्ण प्रश्न आहे. *कालीदासाच्या लिखाणातील भोगवाद* हा सौंदर्यशास्त्राचा विषय होवु शकतो काय ? *भदंत अश्वघोष* ह्या मानवतावादी / महान बौध्द साहित्यिक - नाटककाराला *"आद्य साहित्यिक"* म्हणुन आपण स्विकार करणार काय ? तथाकथित सर्वच्या सर्व विद्रोहीवाद्यांची *"विद्रोही ह्या शब्दाची वैज्ञानिक परिभाषा"* काय आहे ? ईहवादी / भोगवादी / ललितवादी / अभिजनवादी / विद्रोह (?) वादी / बहुजनवादी / सर्वजनवादी इत्यादी सर्वच्या सर्व साहित्यिकांच्या लिखाणातील *"भारत राष्ट्रवाद / मानवतावाद / नैतिकवाद / सौंदर्यशास्त्र"* इत्यादी विषयाचे आकलन सुत्र काय आहे ? *बुध्द - आंबेडकरी साहित्यातील* "मानवतावाद / नैतिकवाद / राष्ट्रवाद / सौंदर्यशास्त्र / दर्शनशास्त्र / प्रज्ञावाद / न्यायवाद / शीलवाद / करुणावाद / समतावाद / स्वातंत्रवाद / बंधुतावाद / लोकशाही" इत्यादी विषयामध्ये आपली बांधिलकी कुठे आणि काय आहे ? *विद्येची देवी - सरस्वती* हिच्या बद्दलचा आपला ऐतिहासिक / वैज्ञानिक गमक आधार काय आहे ? बुध्द  - आंबेडकरी साहित्यातील विद्रोह हा सकारात्मक असुन नकारात्मक नाही, ह्या मताशी आपण सहमत आहात काय ? अशी असंख्य प्रश्न आहेत. आणि ह्या प्रश्नाच्या उत्तराची प्रतिक्षा आहे.

    सेवाग्राम (वर्धा) नगरीतील "अखिल भारतीय मराठी साहित्य सम्मेलन" अध्यक्षीय पदाच्या समारोपीय भाषणात *न्या. नरेंद्र चपळगावकर* ह्यांनी आपल्या स्व: - वेदना मांडतांना म्हटले आहे की, *"सरकारचा पैसा घेण्याऐवजी लोकबळावर ही सम्मेलने आयोजित करावे."* ह्या सुचनेला उपस्थित मंडळींचा मिळालेला भरघोस पाठिंबा, खुप काही बोलुन जात आहे. सम्मेलन अध्यक्षांनी त्यांच्या उदघाटन भाषणात हा विचार कां बरे मांडलेला नाही, हे महत्वपुर्ण आहे. कारण मुख्यमंत्री *एकनाथ शिंदे*,  उपमुख्यमंत्री *देवेंद्र फडणवीस*, केंद्रीयमंत्री *नितिन गडकरी* ही मान्यवर साहित्य सम्मेलनात आल्यानंतर, सम्मेलन अध्यक्ष *न्या. नरेन्द्र चपळगावकर* ह्यांना ही सम्मेलनात प्रवेश घेतांना पोलिसांनी अडविणे, हा अपमान वाटला. आणि समारोपीय भाषणात सदर उल्लेख, हे बोलणे मोठे कारण झाले. नाही तर साहित्य सम्मेलन आयोजक हे *"साहित्य सम्मेलन"* आयोजित करतांना, राजकारणी मंडळीकडे सम्मेलनाला पैसा मिळावा म्हणून अक्षरशः लोटांगण घालित असतात. आणि मग मात्र राजकारणी लोकांना आयोजित सम्मेलनात निमंत्रण देणे, हे आलेच..! प्रश्न आहे, तुम्ही आपल्या स्वबळावर सम्मेलने कां घेत नाहीत ? मग राजकारणी लोकांना निमंत्रित करण्याची कोणतीही गरज पडणार नाही. राजकारणी लोकांची साहित्याप्रति बांधिलकी काय आहे ? हा मोठा प्रश्न आहे. *"राजकारणी लोकांची औकात नसतांना मंचावर त्यांना नाचविणे ?"* हा प्रकार साहित्यिकांची बौध्दीक दिवाळखोरी म्हणता येईल. दुसरे म्हणजे ह्या राजकारणी लोकांनी ही आपली बौध्दीक पातळी ही तपासायला हवी. त्यांची साहित्यातील पात्रता काय ? *राजकारणी मंडळींना कोणत्याही मंचावर नाचण्याची ईच्छा असल्यास त्यांनी मग हातामध्ये बांगड्या आणि साडी नेसुन गेल्यास, उपस्थित लोकांची फार चांगली करमणुक होईल.* जसे तमाश्यात नाचा हा हे सर्व प्रकार करीत असतो.

      मराठी ही केवळ प्रादेशिक भाषा आहे. मराठी भाषा हा विचार नाही. मग *"अखिल भारतीय मराठी साहित्य"* असे विशेषण लावण्याचा अट्टाहास कां आहे ? ही तर मुर्खताचं म्हणायला हवी. *"दुसरे म्हणजे कोणत्याही भाषेला विशेष साहित्याच्या परिघामध्ये अडकविणे,"* (जसे - मराठी साहित्य, हिंदी साहित्य, उर्दु साहित्य इत्यादी) ह्यावर संशोधन होणे फार गरजेचे आहे. सदर सम्मेलनाविषयी अजुन बरेच काही लिहिता येईल. प्रश्न आहे की, *"सदर होणा-या / झालेल्या साहित्य सम्मेलनाचे आऊट पुट काय आहे ?"* काय मराठी भाषा ह्या तथाकथित पांढरपेशी मंडळींनी  जिवंत ठेवली आहे काय ! खरे तर मराठी भाषा ही ग्रामिण तसेच साधारण वर्गातील लोकांनी जिवंत ठेवलेली आहे. ह्या तमाम पांढरपेशा वर्गातील पिढी वंशावळ नेहमी इंग्रजी / हिंदी भाषेचा प्रयोग करणारी दिसुन येईल...! ह्या पांढरपेशा वर्गाचे मराठी भाषा प्रसार - प्रचार योगदानाचे मोजमापन होणे, गरजेचे झाले आहे.

    आता *"अखिल भारतीय विद्रोही साहित्य सम्मेलन"* संदर्भात लिहिणे, हे फार गरजेचे झाले आहे. महत्वाचा प्रश्न आहे की, ह्या साहित्यिक मंडळीचा विद्रोह हा काय आहे ? *"काय ह्या विद्रोही साहित्यिकांचा विद्रोह हा सकारात्मक आहे ?"* काय ह्या विद्रोही साहित्यिकांनी परंपरावादी विचार नाकारले आहेत ? कुठल्याही गोष्टीचा नकारात्मक विद्रोह ठेवुन चालणार नाही. *"बुध्द - फुले - आंबेडकर ह्यांचा विद्रोह हा नकारात्मक विद्रोह नव्हता,"* हे समजुन घेणे फार गरजेचे आहे. ह्या विद्रोहीवाद्यांनी उदगीर नगरीच्या १६ व्या विद्रोही साहित्य सम्मेलनात *"जातीव्यवस्थेच्या उतरंडीचे प्रतिक म्हणुन मडकी फोडुन सम्मेलनाचे उदघाटन केले."* आता वर्धा नगरीतील १७ व्या विद्रोही साहित्य सम्मेलनाचे *"भेदाभेद मानसिकता असलेल्या प्रतिकात्मक कुलुपबंद मेंदुचे कुलुप उघडुन उदघाटन केले."* इतकेच नाही तर "अखिल भारतीय मराठी साहित्य सम्मेलन" आयोजकांनी *"ग्रंथ दिंडी"* काढुन‌ आणि डोक्यावर *"शेंदरी टोप्या"* घालुन धर्मांधी विचाराची कास धरलेली होती. अगदी त्याचप्रमाणे *"अखिल भारतीय विद्रोही साहित्य सम्मेलन"* घेण्या-या तमाम आयोजकांनी *"विचार यात्रा"* काढुन आणि डोक्यावर *"पांढ-या गांधी टोप्या"* घालुन गांधीवादाची कास धरलेली होती. मोहनदास गांधी हे *"मानवता - समानता - विषमता"* ह्या विचारांच्या विद्रोहाचे खरे प्रतिक आहेत काय ? मग मराठी साहित्यिक / विद्रोही साहित्यिक ह्यांच्यातील वैचारिक भेद आपण काय समजायला हवा ? हा अगदी फार मोठा प्रश्न आहे. विद्रोही साहित्यवांद्याचा मराठी साहित्य सम्मेलनाला फक्त नाटकिय विरोध दाखवुन, स्वत:च्या नावे प्रसिद्धीची पोळी शेकणे, असा हा प्रकार वाटतो. सदर विद्रोही सम्मेलनात ईहवादी साहित्यिक *प्रा. डॉ. यशवंत मनोहर* ह्यांच्या ही नावाचा निमंत्रित पाहुण्यात उल्लेख होता. तसे बघता यशवंत मनोहर हे फार *"अफलातुन प्राणी"* आहेत. कट्टर जातीयवादी *गिरिश गांधी* ह्यांच्या समन्वयातुन त्यांचा प्रवास होत आला आहे. मराठी साहित्य सम्मेलनात *गिरिश गांधी* ह्यांनी सल्लागार म्हणुन सक्रिय भुमिका पार पाडलेली आहे. तसे बघता गिरिश गांधी हृयांची भुमिका ही मात्र *"सांस्कृतिक डॉन"* म्हणुन दिसुन येते. विद्रोही साहित्यिकांना *"बुध्द - फुले - आंबेडकर - संविधान"* मान्य आहे काय ?  जर मान्य असेल तर, जुनाट परंपरा सोडुन ते संविधानाची कास धरणार काय ? *"बुध्दाचा मानवतावादी धम्म हा स्विकार करणार काय ?"* हा सुध्दा प्रश्न आहे. हे जर मान्य नसल्यास तमाम तथाकथित विद्रोहीवाद्यांनी *"विद्रोही विचार"* भुमिका ही सोडलेली बरी...!!!

      ईहवादी / भोगवादी /ललितवादी / अभिजनवादी / तथाकथित विद्रोहवादी / सर्वजनवादी इत्यादी प्रकारात वावरणारे साहित्यिक न्या. नरेन्द्र चपळगावकर / श्रीपाल सबनीस / भारत सासणे / कौतुकराव ठाले पाटील / प्रा.‌उषा तांबे / उज्वला मेहेंदळे / प्रकाश पागे / प्रदिप दाते / प्रा. मिलिन्द जोशी / डॉ.  स्मिता वानखेडे / डॉ. ‌रविंद्र शोभणे / दामोधर मावजो ही साहित्यिक असो वा तथाकथित विद्रोही साहित्यिक चंद्रकांत वानखेडे / गणेश‌ विसपुते / रसिका आगाशे - अय्युब / डॉ. अजिज नदाफ / डॉ. प्रल्हाद लुलेकर इत्यादी तमाम साहित्यिकांनी *बुध्द - आंबेडकरी साहित्य"* संदर्भात आपला दृष्टिकोण स्पष्ट करणे, हे गरजेचे आहे.  मराठी साहित्य परिषदेचे अध्यक्ष *न्या. नरेंद्र चपळगावकर* ह्यांनी विद्रोही साहित्य सम्मेलनाला भेट देणे / विद्रोही साहित्य सम्मेलनाचे अध्यक्ष *चंद्रकांत वानखेडे* ह्यांनी आपल्या जागेवरुन उठुन, न्या. नरेंद्र चपळगावकर ह्यांचे स्वागत करुन प्रेम गळाभेट घेणे, आणि मिडियाने ती बातमी फोकस केली. अर्थात नरेंद्र चपळगावकर हे आपला प्रभाव पाडुन गेले आणि आपल्या समारोपीय भाषणात सिनेमा लेखक / निर्देशक *नागनाथ मंजुळे* ह्यांचा उल्लेख करुन, विद्रोह वादी साहित्यिक संदर्भात त्यांनी *"आपसातील मतभेदांच्या भिंती आपोआप वितळु द्या"* हे शब्द ते बोलुन गेले. प्रश्न हा आहे की, विद्रोही साहित्य सम्मेलन अध्यक्ष  *चंद्रकांत वानखेडे* हे जर अचानक *"मराठी साहित्य सम्मेलनात"* गेले असते तर, वानखेडे ह्यांना तसा सन्मान मिळाला असता काय ? दुसरी महत्वाची गोष्ट म्हणजे, *"तथाकथित पांढरपेशी वर्ग हा मराठी साहित्यातील आपली मक्तेदारी सोडणार आहेत काय ?"* मराठी ईहवादी / भोगवादी / ललित साहित्यिक हे ईहवादी - *डॉ. यशवंत मनोहर* (बुध्द - आंबेडकरी साहित्यिक नाही) ह्यांना आपला वर्गश्रेणीचे स्विकारतात काय ? तसे बघता *प्रा. यशवंत मनोहर* हे तमाश्यातील साडी घातलेल्या नाच्याप्रमाणे, कुठल्याही मंचावर नाचतांना दिसुन येतात. बुध्द - आंबेडकरी साहित्यिक नसणारे / माजी सनदी अधिकारी *इ. झेड. खोब्रागडे* हे सुध्दा तमाशातील नाच्याप्रमाणे कोणत्याही मंचावर नाचतांना दिसतात. प्रश्न असा की, तुमची बांधिलकी काय आहे ?

    अलिकडे *"बुध्द - आंबेडकरी साहित्य"* क्षेत्रातील काही मंडळींना, *"तमाशातील साडी घातलेल्या नाच्या"* प्रमाणे विविध मंचावर नाचण्याच्या व्याधीने ग्रासल्याची काही लक्षणे दिसुन येत आहे. प्रज्ञा दृष्टीचा अभाव दिसुन येत आहे. आपण आपल्या आयोजित सम्मेलनात कुणाला बोलावतो, ही प्रज्ञा दृष्टी पुर्णत: लोप झाल्यामुळे, *बुध्द - आंबेडकरी साहित्य"*  संदर्भात आपल्याला नव्याने *"विचार आणि समिक्षा"* ही करावी लागणार आहे. जर आपण ह्या संदर्भात सखोल विचार आणि समिक्षा केली नाही तर, भविष्यात बुध्द - आंबेडकरी साहित्य हे एका वेगळ्याचं वळणावर जाण्याची जास्त संभावना आहे. बुध्द - आंबेडकरी साहित्य क्षेत्राला तो धोका आहे, असे ही म्हटल्यास  ती अतिशयोक्ती नाही. गांधी विचारवादी साहित्यिक - *रावसाहेब कसबे / प्रा. हरी नरके* / दलित साहित्यिक *शरणकुमार लिंबाळे* / वादीहिन कवि *लोकनाथ यशवंत* / समाजशास्त्र प्राध्यापक आणि माझा जिवलग मित्र *डॉ. प्रदिप आगलावे* (आंबेडकरी साहित्यिक म्हणावे काय ? कारण त्याचे समाजशास्त्रीय लिखाण हे कट आणि पेस्ट पध्दतीचे असल्याने) ह्यांच्या विचार आणि कृती संदर्भात नव्याने विचार करणे, हे गरजेचे आहे.

* * * * * * * * * * * * * * * * *

 🎼 *मेरा जीवन ही....!*

       *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'*

       मो. न. ९३७०९८४१३८

मेरा जीवन ही ये मेरा गीत - संगित है

वो संगित में बुध्द है और कुछ भी नही...

ये अनमोल मिशन ही सामने पडा है

उसके बिना ना हमारा वो उध्दार नहीं

उसे चलाने को तो हमे एक होना है

वो प्रेम तराना ही हमारी मंजिल सही...

हम अलग बिखरकर हमे मिला क्या है

दु:ख के बादल और छाया कोहरा ही

सदियों से जुल्म सितम ढाये जा रहे है

फिर भी वह समझ हमे आयी कहां ही...

आगे तुम आना‌‌ एक कदम बढा जा

दुसरा भी फिर दो कदम बढा़येगा ही

अब केवल हमे हमारा अहं छोडना है

उसके बिना उध्दार जीवन रास्ता नही...

हमे भीम सुगंध का वो सहारा मिला है

साथ में बुध्द मन का बगिचा रहा ही

हम भ़वरा बने फुल कण चुसते रहे है

चले उस कण को हम मधु बनाये ही...

* * * * * * * * * * * * * * * *

 👌 *फक्त बुध्द विचारातुनचं...!*

        *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* 

         मो.न. ९३७०९८४१३८

आयुष्याचा वणवा पेटवणारी आग

शब्दांचा प्रति तिव्र मारा झाल्यामुळें 

आणि नफरत भावनेच्या चिंगारीने

ज्वलनशील असा पेट घेतचं असते.

दुधात मीठाचा खडा मिसळावा

अफुच्या नशेपेक्षा ती अति जहाल 

अंगुराच्या अरिष्टाला मागे टाकणारी

विषाची ती फार जिगरी मैत्रीण असते.

माणसांच्या दृष्ट सवयींच्या वृत्तीमुळे 

माणसांचा दुरावा हा वाढतचं जातो

आणि एकत्र जोडणारा बाभुळी डिंक

हा कधीचं तिथे कामाचा नसतो.

बुध्द प्रेमाचा असणारा ओलावा

आणि मैत्रीची ही कशीश बांधणी

तसेच प्रज्ञा भावनेचे हे किरण रूप

त्रिशरण -पंचशील असणारी वंदना 

हे सर्व काही जोडीला असल्यावर

सर्वचं काही शांत होत असते

फक्त बुध्द विचारातुनचं.....!!!

* * * * * * * * * * * * * * *

Adv. Suraj Ledange posted as Vidarbha Vice President of CRPC

 🤝 *एड.‌ सुरज लेडांगे इनकी सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल (विदर्भ विभाग) उपाध्यक्ष पद पर नियुक्ती...!*

      सिव्हिल राईट्स प्रोटेक्शन सेल (सीआरपीसी) के विदर्भ विभाग "उपाध्यक्ष" पद पर *एड. सुरज मारोती लेडांगे* इनकी नियुक्ति महाराष्ट्र प्रदेश सचिव *एड. विष्णु पानतावणे* इनकी शिफारस पर, सीआरपीसी के राष्ट्रिय सचिव *सुर्यभान शेंडे* इन्होने की है. सदर नियुक्ती की सुचना सीआरपीसी के राष्ट्रिय अध्यक्ष तथा सीआरपीसी वुमन विंग / सीआरपीसी एम्प्लॉईज विंग / सीआरपीसी ट्रायबल विंग / सीआरपीसी वुमन क्लब के संस्थापक - राष्ट्रिय पेट्रान *डॉ. मिलिन्द जीवने 'शाक्य'* इन्हे भेज दी है. सदर नियुक्ती पर सीआरपीसी के पदाधिकारी वर्ग ने एड. लेडांगे जी का अभिनंदन किया है.