Monday 10 February 2020

ЁЯОУ *рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрдЧाрд╕рд╡рд░्рдЧीрдп рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдоुрд▓рднुрдд рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рдк्рд░рд╢्рди рдиाрдж рдФрд░ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा...?*
   * *рдбॉ. рдоिрд▓िрди्рдж рдЬीрд╡рдиे 'рд╢ाрдХ्рдп',* рдиाрдЧрдкुрд░
   рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖, рд╕िрд╡्рд╣िрд▓ рд░ाрдИрдЯ्рд╕ рдк्рд░ोрдЯेрдХ्рд╢рди рд╕ेрд▓
   рдоो.рди. репрейренрежрепреорекрезрейрео, репреорепрежрелреоремреореиреи

      рд╣рдоाрд░े рднाрд░рдд рдХी рдоा. рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे *рди्рдпा. рдПрд▓. рдиाрдЧेрд╢्рд╡рд░ рд░ाрд╡ рдПрд╡ं рди्рдпा. рд╣ेрдоंрдд рдЧुрдк्рддा* рдЗрдирдХे рдЦंрдбрдкीрда рдиे, рджिрдиांрдХ рен рдлрд░рд╡рд░ी реирежреиреж рдХो рдЙрдд्рддрд░ाрдЦंрдб рд╕рд░рдХाрд░ рдХे, рджिрдиांрдХ рел рд╕िрддंрдмрд░ реирежрезреи рдХे *"рдиिрд░्рдгрдп рдпाрдЪिрдХा"* рдкрд░,  рдоाрдЧाрд╕ рд╡рд░्рдЧ рдЬाрддी рдХे (рдЕрдиुрд╕ूрдЪिрдд рдЬाрддी / рдЕрдиुрд╕ुрдЪिрдд рдЬрдоाрддी) *"рдиिрдпुрдХ्рддी рдХा рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рддрдеा рдкрджोрди्рдирддी рдХा рдЖрд░рдХ्рд╖рдг"* (Reservation in Appoinment & Reservation in Promotion) рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдХрд╣ा рдХि, *"рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрдЧाрд╕ рд╡рд░्рдЧ рдХे рдиिрдпुрдХ्рддी рдХा рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рддрдеा рдкрджोрди्рдирддी рдХा рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рджेрдиा рдпрд╣ рдХोрдИ рдоुрд▓рднूрдд рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ै."*  (States are not bound to provide reservation in appoinment and there is no fundamental right to claim quota in promotion.) рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рдиिрд░्рдгрдп рд╕े, рднाрд░рддीрдп рд╕рдоाрдЬ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдкрд░ рдХुрдЫ рджुрд░рдЧाрдоी рдкрд░िрдгाрдо рджिрдЦाрдИ рджेрдиा, рдпрд╣ рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд╣ै. рдЕрдд: рд╣рдоे рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рд╕рджрд░ рдиिрд░्рдгрдп рдкрд░, рдмрдбी рдЧрд╣рди рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рдиा рдмрд╣ुрдд рдЬрд░ुрд░ी рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै.
      рд╣рдоाрд░े рдоा‌. рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░, *"рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди"* (Constitution of India) рдХे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж резрем (рек) рддрдеा резрем (рекрдХ) рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд, *"рд░ाрдЬ्рдпों рдХों рдоाрдЧाрд╕ рд╡рд░्рдЧ рд╕рдоुрд╣ों рдХे рд▓िрдпे, рдкрд░्рдпाрдк्рдд рд░ूрдк рд╕े рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рджेрдиे рдХा рдоुрд▓рднुрдд рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ोрдиे рдХा рдЬिрдХ्рд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा рд╣ै...!"* (No - Rights of Reservation) рдпрд╣ рдмाрдд рдПрдХ рдмाрд░ рдоाрди рднी рджिрдпा рдЬाрдП рддो рдлिрд░, рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж резрек - *"рд╕рдоाрдирддा рдХा рдЕрдзिрдХाрд░"* (Rights of Equality) рдХा рдХ्рдпा...???  рд╣рдоें *"рд╕рдоाрдирддा рдХा рдЕрдзिрдХाрд░"* рдХा, рджो рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा. *"рдПрдХ рд╣ै Substantial Equality рдФрд░ рджुрд╕рд░ा рд╣ै Formal Equality."* рдаिрдХ рд╣ै рдХि, рдоा. рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХा рд╕рджрд░ рдиिрд░्рдгрдп Formal Equality рдкрд░ рд╕рд╣ी рд╣ो, рдкрд░ंрддु Substantial Equality рдХा рдХ्рдпा...??? *"рдоाрдЧाрд╕ рд╡рд░्рдЧ рдХा рдЖрд░рдХ्рд╖рдг" рдпрд╣ рддो рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ाрдзिрдХाрд░ рд╣ै...!"* рджुрд╕рд░े рдЕрд░्рдеों рдоें рдХрд╣ा рдЬाрдП рддो, рд╡рд╣ рддो рдЕрдкрд╡ाрдж рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ै. рдЗрд╕ рд▓िрдП рдЬрдм рд╣рдо *"Substantial Equality"* рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдЙрд╕ рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рддे рд╣ै, рддрдм рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж резрем(рек) - рдпрд╣ рдоुрд▓рднूрдд рдЕрдзिрдХाрд░ *"рдоाрдЧाрд╕ рд╡рд░्рдЧ рдХा рдЖрд░рдХ्рд╖рдг"* рдПрдХ рд╣िрд╕्рд╕ा рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै. рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рд╕ंрдмंрдзिрдд рдиिрд░्рдгрдп рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдЙрди рджो рди्рдпाрдпрдзीрд╢ों рдХा, рдЙрдирдХा рдЕрдкрдиा рдЕрд▓рдЧ Interpretation рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै...! рдкрд░ंрддु рд╡рд╣ Interpretation рд╕рднी рднाрд░рддीрдп рдЬрди рд╕рдоुрд╣ рдХो рд╕рд░्рд╡рдоाрди्рдп рд╣ो, рдпрд╣ рднी рдЬрд░ूрд░ी рдирд╣ीं рд╣ै. рдЕрдд: рдЙрдХ्рдд рдпाрдЪिрдХा *"рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рдкुрд░्рдг рдЦंрдбрдкीрда"* рдХे рд╕ाрдордиे рджाрдЦрд▓ рдХрд░рдиा, рдпрд╣ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдЬрд░ूрд░ी рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै. рд╕ाрде рд╕ाрде рд╣ी рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕ंрд╕рдж рдоें *"рдоाрдЧाрд╕ рд╡рд░्рдЧ рдХा рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рдпрд╣ рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж резрем (рек) рдЕंрддрд░्рдЧрдд, рдоुрд▓рднूрдд рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ोрдиे рдХा рдмीрд▓ рд▓ाрдиा рднी рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै."* рд╡рд╣ी рд╣рдоाрд░े рдоाрдЧाрд╕ рд╡рд░्рдЧ рд╕рдоाрдЬ рд╕े рднी, рдЗрд╕ рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдмрдбी рдЖрд╡ाрдЬ рдЙрдардиा, рдпрд╣ рдЕрдм рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै.
     рд╣рдоाрд░े "рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди" рдж्рд╡ाрд░ा *"рдоुрд▓рднूрдд рдЕрдзिрдХाрд░"* (Fundamental Rights) рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рднी *"рдиिрджेрд╢рдХ рддрдд्рд╡"* (Directive Principles) рдХी рдмाрдд рдХрд╣ी рдЧрдпी рд╣ै. рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж рекрем рдоें, *"рд░ाрдЬ्рдп рдпрд╣ рджुрд░्рдмрд▓рддрд░ рдЬрдирд╡рд░्рдЧ, рддрдеा рд╡िрд╢ेрд╖рдд: рдЕрдиुрд╕ूрдЪिрдд рдЬाрддी рдПрд╡ं рдЬрдирдЬाрддी рдЗрдирдХा рд╢ैрдХ्рд╖рдгिрдХ рддрдеा рдЖрд░्рдеिрдХ рд╣िрддрд╕ंрд╡рд░्рдзрди рдХрд░ेрдЧा. рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЕрди्рдпाрдп рдПрд╡ं рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рд╢ोрд╖рдг рдЗрдирд╕े рднी рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдХрд░ेрдЧा..!"* рдпрд╣ рдмाрдд рдХрд╣ी рдЧрдпी рд╣ै. рдЗрд╕рдХे рдХрд░ाрд╡ा рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж рейрейрел рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि, *"рд╕ंрдШрд░ाрдЬ्рдп рдпा рд░ाрдЬ्рдп рдЗрдирдХे рдХाрд░рднाрд░ рд╕ंрджрд░्рдн рдоें, рд╕ेрд╡ा рдПрд╡ं рдкрдж рдиिрдпुрдХ्рддी рдХрд░рддे рд╕рдордп рдЕрдиुрд╕ूрдЪिрдд рдЬाрддी рддрдеा рдЬрдирдЬाрддी рдХे рд▓ोрдЧों рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХे рдк्рд░рддी, рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдирдХी рдХाрд░्рдпрдХ्рд╖рдорддा рдХा рд╡िрдЪाрд░ рдХिрдпा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП...!"* рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкुрд░्рдг рд╡िрд╖рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि, рдЙрдЪ्рдЪ / рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдпों рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рдгрдп рджेрддे рд╕рдордп, "рдоुрд▓рднूрдд рдЕрдзिрдХाрд░ों" рдХे рд╕ाрде рд╕ाрде "рдиिрджेрд╢рдХ рддрдд्рд╡ों" рдХो рднी рдз्рдпाрди рдоें рджिрдпा рдЬाрддा рд░рд╣ा рд╣ै. рдЕрд░्рдеाрдд *"рдиिрджेрд╢рдХ рддрдд्рд╡ों рдХो рдЬाрджा рдорд╣рдд्рдд्рд╡ рджिрдпा рдЬाрддा рд░рд╣ा рд╣ै."* рдкрд░ंрддु рдЗрд╕ рдХेрд╕ рдоें, рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЬाрджा рддрд╡рдЬ्рдЬो рджेрддे рдирдЬрд░ рдирд╣ी рдЖрддा. рд╢ाрдпрдж рдпрд╣ рдоा. рди्рдпाрдпाрдзीрд╢ों рдХा рдЙрдирдХा рдЕрдкрдиा рдирдЬрд░ीрдпां рд╣ो...!
      рд╣рдоाрд░े рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рдорд╣ाрдорд╣ीрдо рджोрдиों рднी рди्рдпाрдпрдзीрд╢ों рдиे, "рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди" рдХे рдоुрд▓рднूрдд рдЕрдзिрдХाрд░ рд╕ंрджрд░्рднिрдд рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж резрем (рек) рддрдеा резрем(рекрдХ) рдХा рдЬिрдХ्рд░ рдХिрдпा рд╣ै. рдФрд░ *"рдоाрдЧाрд╕рд╡рд░्рдЧ рдХा рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рдоुрд▓рднुрдд рдЕрдзिрдХाрд░ рдиा рд╣ोрдиे рдХी рдмाрдд рдХрд╣ी рд╣ै."* рдкрд░ंрддु "рдоुрд▓рднूрдд рдЕрдзिрдХाрд░" рд╕ंрджрд░्рднिрдд рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж резрек - *"рд╕рдоाрдирддा рдХा рдЕрдзिрдХाрд░"* (Rights of Equality) рдХी рд╣рдоेрд╢ा рдзрдЬ्рдЬीрдпां рдЙрдбрддी рд░рд╣ी рд╣ै, рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдоा. рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдирдХी рдЕрдкрдиी, рдЗрд╕ рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рд╕्рдкрд╖्рдЯ рднुрдоिрдХा рдХ्рдпा рдХрднी рд╕ाрджрд░ рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै...? рдпрд╣ рднी рдмрдбा рдк्рд░рд╢्рди рд╣ै. рди्рдпाрдпाрд▓рдпों рдоें рд╕рд╡рд░्рдг рдЬाрддी рд╡िрд╢ेрд╖ рдХा реореж% рд╕े рднी рдЬाрджा рдЕрдзिрдкрдд्рдп рджिрдЦाрдИ рджेрддा рд╣ै. рдЬрдм рдХि, рдЙрдирдХा рдЕрдиुрдкाрдд рек% рд╕े рднी рдЬाрджा рдирд╣ी рд╣ै. рд╕рдд्рддा рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╣ो рдпा, рди्рдпाрдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╣ो рдпा, рд╕рд░ंрдХ्рд╖рдг рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╣ो рдпा рдФрд░ рдХोрдИ рднी рдЕрди्рдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╣ो, рдЙрд╕ рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕рд╡рд░्рдг рдЬाрддी рд╕рдоुрд╣ों рдиे, *"рд╕рдоाрдирддा рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ों"* рдХी рдкुрд░ी рдзрдЬ्рдЬीрдпां рдЙрдбाрдпी рд╣ै. рдФрд░ рдЙрди рд╕рдоुрд╣ों рдж्рд╡ाрд░ा *"рдоुрд▓рднूрдд рдЕрдзिрдХाрд░ों"* рдХा рдЬिрдХ्рд░ рдЖрддा рд╣ो рддो, рдЗрд╕े рдХ्рдпा рдХрд╣े...??? рд╣рдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХा рд╕рди्рдоाрди рдХрд░рддे рд╣ै. *"рднाрд░рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рд╡ाрдж"* рдпрд╣ рд╣рдоाрд░ी рдк्рд░ेрд░рдгा рд╣ै. рдкрд░ंрддु *"рд╡्рдпрдХ्рддी рджोрд╖ рд╣ो рдпा рдк्рд░рд╡ॄрдд्рддी"* рдЗрд╕ рдХा рдХрджाрдкी рд╣ी рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП.
     рдЬрдм рд╣рдо рдоाрдЧाрд╕ рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рдХे рдЕंрддрд░ंрдЧ рдоें рдЬाрддे рд╣ै рддो, *"рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рдпрд╣ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╣рдоें рднाрд░рдд рдоें, рдЖрдЬाрджी рдХे рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╣ी рджिрдЦाрдИ рджेрддी рд╣ै."* рдЫрдд्рд░рдкрддी рд╢ाрд╣ु рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдиे резрепрежреи рдоें рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рдеी. рд╕рди резрепрезреп рдоें рднी рдо्рд╣ैрд╕ुрд░ рдк्рд░ेрд╕ीрдбेंрд╕ी рдоें рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рджिрдЦाрдИ рджेрддी рд╣ै. рдбॉ. рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЖंрдмेрдбрдХрд░ рдЬी рдХे рд╕ाрде рд╣ुрдЖ *"рдкुрдиा рдХрд░ाрд░"* рд╣ो рдпा, рд╕рди резрепрейрел рдХा рд░िрдЭрд░्рд╡्рд╣ेрд╢рди рдХाрдиुрди рд╕े рд▓ेрдХрд░, рд╕рди резрепрекреп рдХा *"рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди"* рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ो, *"рдоाрдЧाрд╕рд╡рд░्рдЧ рдХी рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा"* рдЪрд▓рддी рдЖ рд░рд╣ी рд╣ै. рдкрд░ंрддु рдЙрд╕ рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рдЕрдорд▓ рдоें, рднाрд░рдд рдХा "рд╕рдд्рддाрдзाрд░ी рд╡рд░्рдЧ" рд╣рдоेрд╢ा рд╣ी рдХрдоीрдиाрдкрди рдХрд░рддे рдЖрддा рд╣ै. рдФрд░ рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рдХा рдЙрдж्рджेрд╢ рдХрднी рд╕рдлрд▓ рд╣ोрддे рдирд╣ीं рджिрдЦाрдИ рджिрдпा. рдЕрдд: рдЕंрдд рдоें рдпрд╣ी рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि, *"рдоाрдЧाрд╕ рд╡рд░्рдЧ рд╕рдоूрд╣ рдХा рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рднрд▓े рд╣ी рддांрдд्рд░िрдХ (Technical) рд░ूрдк рд╕े рдоुрд▓рднूрдд рдЕрдзिрдХाрд░ рдиा рд╣ो, рдкрд░ंрддु рд╕рдд्рдп рд╣ो рдпा рдЖрд╡ाрдЬी (Sound) рд░ूрдк рдоें рдЙрд╕े рд╕рд╣ी рдирд╣ीं рдоाрдиा рдЬा рд╕рдХрддा...!"* рдЗрд╕ рд▓िрдпे рдпрд╣ *"рдиिрд░्рдгрдп рдпाрдЪिрдХा"* рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рдкुрд░्рдг рдЦंрдбрдкीрда рдоें, рджाрдпрд░ рдХрд░рдиा рдмрд╣ुрдд рдЬрд░ूрд░ी рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
* *рдбॉ. рдоिрд▓िрди्рдж рдЬीрд╡рдиे 'рд╢ाрдХ्рдп',* рдиाрдЧрдкुрд░
рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖, рд╕िрд╡्рд╣िрд▓ рд░ाрдИрдЯ्рд╕ рдк्рд░ोрдЯेрдХ्рд╢рди рд╕ेрд▓
рдоो.рди. репрейренрежрепреорекрезрейрео, репреорепрежрелреоремреореиреи

No comments:

Post a Comment